меха́ніка, -і, ДМ -ніцы, ж.
1. Раздзел фізікі аб руху цел у прасторы і сілах, якія выклікаюць гэты рух.
Тэарэтычная м.
2. Галіна тэхнікі, што займаецца пытаннямі прымянення вучэння пра рух і сілы для вырашэння практычных задач.
Прыкладная м.
3. перан. Складаная будова, сутнасць чаго-н. (разм.).
Хітрая м.
○
Нябесная механіка — раздзел астраноміі, які вывучае рух нябесных цел Сонечнай сістэмы.
|| прым. механі́чны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
М. рух.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
меха́ніка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
меха́ніка |
| Р. |
меха́нікі |
| Д. |
меха́ніцы |
| В. |
меха́ніку |
| Т. |
меха́нікай
меха́нікаю |
| М. |
меха́ніцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
меха́ніка ж., в разн. знач. меха́ника;
○ ква́нтавая м. — ква́нтовая меха́ника;
◊ хі́трая м. — хи́трая меха́ника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
меха́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
1. Раздзел фізікі, які вывучае законы перамяшчэння цел у прыродзе. Механіка ў больш шырокім або вузкім сэнсе слова ведае толькі колькасці, яна аперыруе хуткасцямі і масамі і, у лепшым выпадку, аб’ёмамі. Энгельс. // Галіна тэхнікі, якая распрацоўвае пытанні скарыстання вучэння аб руху і сілах для практычных задач. Прыкладная механіка.
2. Разм. Тое, што і механізм (у 1 знач.). Механіка гэтага ўзрыва[льніка] была даволі простая. Карпюк.
3. перан. Складаная сутнасць, будова чаго‑н. Механіка рэвалюцыі. // Разм. Аб якім‑н. хітрым, замаскіраваным ўчынку.
•••
Квантавая механіка — тэорыя механічных працэсаў з удзелам мікрачасцінак.
Нябесная механіка — раздзел астрапоміі, які вывучае рух нябесных цел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Меха́ніка ’фізіка руху цел і стану раўнавагі, а таксама ўзаемадзеянне цел’, ’будова, канструяванне машын, апаратаў, прыстасаванняў’. Паводле Крукоўскага (Уплыў, 83), запазычана з рус. мовы, у якой механика (1709 г.) праз польск. ці ням. з лац. mēchanica ’механіка’ < ст.-грэч. μηχανική τέχνή ’уменне будаваць машыны’ (SWO, 461). Бел. лексема магла быць узята з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
меха́ніка-матэматы́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
меха́ніка-матэматы́чны |
меха́ніка-матэматы́чная |
меха́ніка-матэматы́чнае |
меха́ніка-матэматы́чныя |
| Р. |
меха́ніка-матэматы́чнага |
меха́ніка-матэматы́чнай
меха́ніка-матэматы́чнае |
меха́ніка-матэматы́чнага |
меха́ніка-матэматы́чных |
| Д. |
меха́ніка-матэматы́чнаму |
меха́ніка-матэматы́чнай |
меха́ніка-матэматы́чнаму |
меха́ніка-матэматы́чным |
| В. |
меха́ніка-матэматы́чны (неадуш.)
меха́ніка-матэматы́чнага (адуш.) |
меха́ніка-матэматы́чную |
меха́ніка-матэматы́чнае |
меха́ніка-матэматы́чныя (неадуш.)
меха́ніка-матэматы́чных (адуш.) |
| Т. |
меха́ніка-матэматы́чным |
меха́ніка-матэматы́чнай
меха́ніка-матэматы́чнаю |
меха́ніка-матэматы́чным |
меха́ніка-матэматы́чнымі |
| М. |
меха́ніка-матэматы́чным |
меха́ніка-матэматы́чнай |
меха́ніка-матэматы́чным |
меха́ніка-матэматы́чных |
Крыніцы:
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
меха́ніка-машынабудаўні́чы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
меха́ніка-машынабудаўні́чы |
меха́ніка-машынабудаўні́чая |
меха́ніка-машынабудаўні́чае |
меха́ніка-машынабудаўні́чыя |
| Р. |
меха́ніка-машынабудаўні́чага |
меха́ніка-машынабудаўні́чай
меха́ніка-машынабудаўні́чае |
меха́ніка-машынабудаўні́чага |
меха́ніка-машынабудаўні́чых |
| Д. |
меха́ніка-машынабудаўні́чаму |
меха́ніка-машынабудаўні́чай |
меха́ніка-машынабудаўні́чаму |
меха́ніка-машынабудаўні́чым |
| В. |
меха́ніка-машынабудаўні́чы (неадуш.)
меха́ніка-машынабудаўні́чага (адуш.) |
меха́ніка-машынабудаўні́чую |
меха́ніка-машынабудаўні́чае |
меха́ніка-машынабудаўні́чыя (неадуш.)
меха́ніка-машынабудаўні́чых (адуш.) |
| Т. |
меха́ніка-машынабудаўні́чым |
меха́ніка-машынабудаўні́чай
меха́ніка-машынабудаўні́чаю |
меха́ніка-машынабудаўні́чым |
меха́ніка-машынабудаўні́чымі |
| М. |
меха́ніка-машынабудаўні́чым |
меха́ніка-машынабудаўні́чай |
меха́ніка-машынабудаўні́чым |
меха́ніка-машынабудаўні́чых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
меха́ніка-тэхналагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
меха́ніка-тэхналагі́чны |
меха́ніка-тэхналагі́чная |
меха́ніка-тэхналагі́чнае |
меха́ніка-тэхналагі́чныя |
| Р. |
меха́ніка-тэхналагі́чнага |
меха́ніка-тэхналагі́чнай
меха́ніка-тэхналагі́чнае |
меха́ніка-тэхналагі́чнага |
меха́ніка-тэхналагі́чных |
| Д. |
меха́ніка-тэхналагі́чнаму |
меха́ніка-тэхналагі́чнай |
меха́ніка-тэхналагі́чнаму |
меха́ніка-тэхналагі́чным |
| В. |
меха́ніка-тэхналагі́чны (неадуш.)
меха́ніка-тэхналагі́чнага (адуш.) |
меха́ніка-тэхналагі́чную |
меха́ніка-тэхналагі́чнае |
меха́ніка-тэхналагі́чныя (неадуш.)
меха́ніка-тэхналагі́чных (адуш.) |
| Т. |
меха́ніка-тэхналагі́чным |
меха́ніка-тэхналагі́чнай
меха́ніка-тэхналагі́чнаю |
меха́ніка-тэхналагі́чным |
меха́ніка-тэхналагі́чнымі |
| М. |
меха́ніка-тэхналагі́чным |
меха́ніка-тэхналагі́чнай |
меха́ніка-тэхналагі́чным |
меха́ніка-тэхналагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
меха́нік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
меха́нік |
меха́нікі |
| Р. |
меха́ніка |
меха́нікаў |
| Д. |
меха́ніку |
меха́нікам |
| В. |
меха́ніка |
меха́нікаў |
| Т. |
меха́нікам |
меха́нікамі |
| М. |
меха́ніку |
меха́ніках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н-меха́нік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-меха́нік |
капіта́н-меха́нікі |
| Р. |
капіта́н-меха́ніка |
капіта́н-меха́нікаў |
| Д. |
капіта́н-меха́ніку |
капіта́н-меха́нікам |
| В. |
капіта́н-меха́ніка |
капіта́н-меха́нікаў |
| Т. |
капіта́н-меха́нікам |
капіта́н-меха́нікамі |
| М. |
капіта́н-меха́ніку |
капіта́н-меха́ніках |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)