мацу́нак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
мацу́нак |
| Р. |
мацу́нку |
| Д. |
мацу́нку |
| В. |
мацу́нак |
| Т. |
мацу́нкам |
| М. |
мацу́нку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мацу́нак, -нку, м. (разм.).
1. Уласцівасць моцнага; моц, трываласць.
У віне дзесяць градусаў мацунку.
Мароз набірае м.
М. матэрыі.
2. Яда, якой можна падсілкавацца, падмацаваць сілы.
Жытні хлеб — здаровы м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мацу́нак, -нку м., в разн. знач. кре́пость ж.; (одежды, обуви и т.п. — ещё) про́чность ж.;
м. матэ́рыі — кре́пость (про́чность) мате́рии;
м. ча́ю — кре́пость ча́я
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мацу́нак, ‑нку, м.
Разм.
1. Уласцівасць моцнага; моц, трываласць. — Гэта ж квас, як вада. У ім жа мацунку ўсяго, можа, адзін градус, — заспакоіў Косцік. Сабаленка. Дваццаць пяць год не кранулі перабродаўскіх будынкаў .. Яшчэ і да самай Айчыннай вайны яны захавалі свой мацунак і свежы колер гладка вычасанага бярвення. Чорны. Ядранымі зорнымі начамі набіраў мацунак мароз. Марціновіч.
2. Тое, чым можна падмацавацца, чаго можна пад’есці. Хлеб чорны, хлеб жытні, — Мацунак здаровы. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мацу́нак ’уласцівасць моцнага, моц, трываласць’, ’фізічная сіла’, ’тое, чым можна падсілкавацца, пад’есці’ (ТСБМ, Шат., Сл. ПЗБ), ’жалезны прэнт, які злучае ручкі плуга’ (беласт., Смул.). З польск. mocunek ’тс’, якое з moc > моц (гл.) (Шатэрнік, 157; Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 10).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
добро́тность ж. мацу́нак, -нку м.; обл. дыхто́ўнасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кре́постьII ж.
1. (прочность, насыщенность) мацу́нак, -нку м.; моц, род. мо́цы ж.; трыва́ласць, -ці ж.;
кре́пость мате́рии мацу́нак (моц) матэ́рыі;
кре́пость ча́я мацу́нак ча́ю;
2. (сила) моц, род. мо́цы ж., сі́ла, -лы ж., ду́жасць, -ці ж.;
кре́пость здоро́вья моц здаро́ўя;
кре́пость ду́ха сі́ла ду́ху.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́стаяцца, ‑стаіцца; зак.
1. Адпачыць, набрацца сілы (пра коней). [Бацька:] — [Конь] у мяне за зіму выстаіцца і на вясну як-небудзь будзе рабіць. Чорны.
2. Набыць пэўныя якасці (мацунак, пах і пад.) у выніку працяглага стаяння. Выстаялася наліўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
моц, -ы, ж.
1. Трываласць, мацунак.
М. тканіны.
М. жалеза.
2. Фізічная сіла.
М. рук.
3. Праяўленне чаго-н.; сіла, ступень гэтага праяўлення.
Набрацца моцы.
4. Магутнасць, сіла.
М.
Узброеных Сіл.
5. Насычанасць, канцэнтрацыя.
М. тытуню.
6. У спалучэнні з прыметнікам або займеннікам з прыназоўнікам выражае найвышэйшую ступень праяўлення дзеяння.
Крычаць на ўсю м.
Працаваць на поўную м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́чность ж. мацу́нак, -нку м.; моц, род. мо́цы ж.; трыва́ласць, -ці ж., мо́цнасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)