мацяры́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мацяры́к |
мацерыкі́ |
| Р. |
мацерыка́ |
мацерыко́ў |
| Д. |
мацерыку́ |
мацерыка́м |
| В. |
мацяры́к |
мацерыкі́ |
| Т. |
мацерыко́м |
мацерыка́мі |
| М. |
мацерыку́ |
мацерыка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паўво́страў, -рава, мн. паўастравы́, паўастраво́ў, м.
Частка сушы, якая з трох бакоў абмываецца морам, а чацвёртым прымыкае да мацерыка, вострава.
Кольскі п.
|| прым. паўастраўны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шэльф, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
Прыбярэжная мелкаводная частка акіяна вакол мацерыка (з глыбінямі да 200 м).
Кантынентальны ш.
|| прым. шэ́льфавы, -ая, -ае.
Шэльфавая зона.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шэльф, ‑а, м.
Спец. Прыбярэжная частка дна сусветнага акіяна вакол мацерыка; мацерыковая водмель.
[Англ. shelf.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Еўра́зія, ‑і, ж. (з вялікай літары).
Скарочаная назва еўрапейска-азіяцкага мацерыка, якая ужываецца ў геаграфіі, геалогіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мацерыко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да мацерыка, уласцівы мацерыку; кантынентальны. Мацерыковыя краіны. Мацерыковыя льды. Мацерыковы клімат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лагу́на, ‑ы, ж.
1. Мелкаводны валіў, аддзелены ад мора пясчанай касой. Лагуны Адрыятычнага мора.
2. Участак мора паміж каралавымі рыфамі і берагам мацерыка або востраве; ўнутраны вадаём атола.
[Іт. laguna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўдзень 1, ‑дня, м.
1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы. Вецер з поўдня. □ Стаўшы тварам да сонца, ён лёгка вызначыў для сябе захад, поўнач і поўдзень. Якімовіч. // Мясцовасць, частка краіны, мацерыка, размешчаная ў гэтым напрамку. Адваката дома не аказалася: ён выехаў на неакрэслены час на поўдзень Украіны. Колас.
2. Мясцовасць, краіна з цёплым, гарачым кліматам.
по́ўдзень 2, ‑дня, м.
Сярэдзіна дня. Туравец вярнуўся ў штаб брыгады пасля поўдня. Мележ. // У астраноміі — момант, калі цэнтр Сонца праходзіць цераз мерыдыян дадзенай мясцовасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўнач 1, ‑ы, ж.
1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўдню. Я паспрабаваў абмацваць дрэвы ў надзеі на тое, што па імху на ствалах вызначу поўдзень і поўнач. Анісаў. Увесь май з поўначы налятаў калючы вецер, сек буйным дажджом адубелую за зіму зямлю. Асіпенка. На поўначы святлела паласа суцэльнай зары. Брыль. // Мясцовасць, частка краіны, мацерыка, размешчаная ў гэтым напрамку. Поўнач СССР.
2. Мясцовасць, краіна з халодным кліматам. // (з вялікай літары). Палярная зона зямнога шара; Арктыка.
по́ўнач 2, ‑ы, ж.
Сярэдзіна ночы, 12 гадзін ночы. Было за поўнач, калі скончыўся сход. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аддзялі́цца сов.
1. в разн. знач. отдели́ться;
жаўто́к ~лі́ўся ад бялка́ — желто́к отдели́лся от белка́;
не́калькі чалаве́к ~лі́лася ад кало́ны — не́сколько челове́к отдели́лось от коло́нны;
сын ~лі́ўся ад ба́цькі — сын отдели́лся от отца́;
2. отдели́ться, отсоедини́ться, отчлени́ться;
паўво́страў ~лі́ўся ад мацерыка́ — полуо́стров отдели́лся (отсоедини́лся, отчлени́лся) от материка́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)