Маткі́, ма́ткі, моткі́ ’жаночыя каноплі, у якіх ёсць насенне’ (Янк. 1, Уладз., ТС, Ян.; лід., Сцяшк. Сл.). Рус. кур. матка ’жаночыя каноплі’. Да ма́тка 1. Гл. таксама мацяркі́ ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́тка

‘унутраны палавы орган жанчын і самак жывёл’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ма́тка ма́ткі
Р. ма́ткі ма́так
Д. ма́тцы ма́ткам
В. ма́тку ма́ткі
Т. ма́ткай
ма́ткаю		 ма́ткамі
М. ма́тцы ма́тках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мато́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мато́к маткі́
Р. матка́ матко́ў
Д. матку́ матка́м
В. мато́к маткі́
Т. матко́м матка́мі
М. матку́ матка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ма́тка

‘маці; самка жывёл і насякомых’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ма́тка ма́ткі
Р. ма́ткі ма́так
Д. ма́тцы ма́ткам
В. ма́тку ма́так
Т. ма́ткай
ма́ткаю		 ма́ткамі
М. ма́тцы ма́тках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паўкро́ўны, -ая, -ае.

Пра жывёл: які атрымліваецца ад скрыжавання чыстакроўнага вытворніка і маткі простай пароды або ад скрыжавання чыстакроўнай маткі і вытворніка простай пароды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

матко́вы, -ая, -ае.

Зматаны ў маткі, у матках.

Матковая пража.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ке́сараў, -ава.

У выразе: кесарава сячэнне (спец.) — аперацыя рассячэння брушной сценкі і маткі ў цяжарнай жанчыны для нараджэння дзіцяці (робіцца пры немагчымасці нармальных родаў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

матаві́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Прыстасаванне для змотвання нітак у маткі.

2. Частка жняяркі, камбайна і пад., якая нагінае сцябліны збажыны, травы да рэжучага апарата.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сячэ́нне, -я, н.

1. гл. сячы.

2. Паверхня, плоскасць, па якой што-н. рассечана, разрэзана.

Падоўжанае с.

С. карнізаў з мармуру.

С. электрычнага проваду.

○

Кесарава сячэнне — аперацыя вымання плода шляхам разрэзу брушной сценкі і маткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

схва́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Сутыкненне ў баі, барацьбе, у бойцы; спаборніцтва, спрэчка.

С. на смерць.

С. характараў.

2. звычайна мн. (схва́ткі, -так). Сутаргавае, балючае скарачэнне мышцаў жывата, маткі.

Родавыя схваткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)