ма́тава
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ма́тава |
ма́тавей |
- |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
матава-...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач. матавы, напр.: матава-белы, матава-блакітны, матава-малочны, матава-серабрысты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́тава-блакі́тны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ма́тава-блакі́тны |
ма́тава-блакі́тная |
ма́тава-блакі́тнае |
ма́тава-блакі́тныя |
| Р. |
ма́тава-блакі́тнага |
ма́тава-блакі́тнай
ма́тава-блакі́тнае |
ма́тава-блакі́тнага |
ма́тава-блакі́тных |
| Д. |
ма́тава-блакі́тнаму |
ма́тава-блакі́тнай |
ма́тава-блакі́тнаму |
ма́тава-блакі́тным |
| В. |
ма́тава-блакі́тны (неадуш.)
ма́тава-блакі́тнага (адуш.) |
ма́тава-блакі́тную |
ма́тава-блакі́тнае |
ма́тава-блакі́тныя (неадуш.)
ма́тава-блакі́тных (адуш.) |
| Т. |
ма́тава-блакі́тным |
ма́тава-блакі́тнай
ма́тава-блакі́тнаю |
ма́тава-блакі́тным |
ма́тава-блакі́тнымі |
| М. |
ма́тава-блакі́тным |
ма́тава-блакі́тнай |
ма́тава-блакі́тным |
ма́тава-блакі́тных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ма́тава-серабры́сты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ма́тава-серабры́сты |
ма́тава-серабры́стая |
ма́тава-серабры́стае |
ма́тава-серабры́стыя |
| Р. |
ма́тава-серабры́стага |
ма́тава-серабры́стай
ма́тава-серабры́стае |
ма́тава-серабры́стага |
ма́тава-серабры́стых |
| Д. |
ма́тава-серабры́стаму |
ма́тава-серабры́стай |
ма́тава-серабры́стаму |
ма́тава-серабры́стым |
| В. |
ма́тава-серабры́сты (неадуш.)
ма́тава-серабры́стага (адуш.) |
ма́тава-серабры́стую |
ма́тава-серабры́стае |
ма́тава-серабры́стыя (неадуш.)
ма́тава-серабры́стых (адуш.) |
| Т. |
ма́тава-серабры́стым |
ма́тава-серабры́стай
ма́тава-серабры́стаю |
ма́тава-серабры́стым |
ма́тава-серабры́стымі |
| М. |
ма́тава-серабры́стым |
ма́тава-серабры́стай |
ма́тава-серабры́стым |
ма́тава-серабры́стых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шунгі́т, ‑у, М ‑гіце, м.
Мінерал чорнага або матава-шэрага колеру, падобны на антрацыт, графіт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акру́гласць, ‑і, ж.
Уласцівасць акруглага. Вячэрняя сукенка з цёмнага аксаміту, з вялікім дэкальтэ яшчэ больш падкрэслівала матава-белы, крыху з ружовым адценнем колер скуры, акругласць грудзей, шыі, плячэй. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паблі́скваць, ‑ае; незак.
Блішчаць час ад часу, няярка адсвечваць. У далечыні .. паблісквала маланка, але навокал было ціха. Чарнышэвіч. Дарога падсохла, гулка звінела пад нагамі; у каляінах матава пабліскваў лёд. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэкальтэ́, нескл., н.
1. Вялікі выраз у верхняй частцы жаночага адзення. Вячэрняя сукенка з цёмнага аксаміту, з вялікім дэкальтэ, яшчэ больш падкрэслівала матава-белы, крыху з ружовым адценнем колер скуры, акругласць грудзей, шыі, плячэй. Карпюк.
2. у знач. нязм. прым. Дэкальтаваны. Плацце дэкальтэ.
[Фр. décolleté.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і́нахадзь, ‑і, ж.
Адзін са спосабаў конскага бегу, пры якім конь адначасова выкідвае і апускае то абедзве правыя нагі, то абедзве левыя. Коні шпаркай інахаддзю прамчаліся па матава-зялёным лузе, пакінуўшы на роснай траве дзве цёмныя дарожкі, пераплылі з ходу рэчку. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блішча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; ‑шчым, ‑шчыце; незак.
1. Свяціцца роўным слабым святлом. Воўчым вокам акно ў цемры ночы блішчыць. Колас. // Адсвечваць роўным, слабым светам (пра гладкую, роўную або нацёртую, начышчаную паверхню). Здалёк матава-срэбным люстрам у цёмна-кучаравых, мазаічных рамках блішчыць рака. Нікановіч. Блішчаць на сонцы наваксаваныя боты. Колас.
2. Свяціцца, часта ад якога‑н. пачуцця (пра вочы). Па-асабліваму.. блішчаць яго [хворага] вочы. Бядуля. Чорныя вочы Цыганка шчасліва блішчалі, смуглявы твар яго ўвесь свяціўся радасцю. Шчарбатаў.
•••
Блішчаць вачамі — маўкліва прасіць, выказваць просьбу, жаданне позіркам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)