Ма́ргі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Ма́ргі |
| Р. |
Ма́ргаў |
| Д. |
Ма́ргам |
| В. |
Ма́ргі |
| Т. |
Ма́ргамі |
| М. |
Ма́ргах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Маргі́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Маргі́ |
| Р. |
Марго́ў |
| Д. |
Марга́м |
| В. |
Маргі́ |
| Т. |
Марга́мі |
| М. |
Марга́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мо́рг
‘мера зямлі’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мо́рг |
маргі́ |
| Р. |
мо́рга |
марго́ў |
| Д. |
мо́ргу |
марга́м |
| В. |
мо́рг |
маргі́ |
| Т. |
мо́ргам |
марга́мі |
| М. |
мо́ргу |
марга́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
морг², -а, мн. маргі́, марго́ў, м.
Старабеларуская адзінка вымярэння плошчы, роўная 0,71 га.
|| прым. мо́ргавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Морг 1 ’трупярня’ (ТСБМ). Праз рус. мову з франц. morgue ’тс’.
Морг 2 морг̌, морх, морк ’старая мера зямлі = 0,71 га’ (ТСБМ, Мядзв., Гарэц., Шпіл., Выг. дыс., Чуд., Сцяшк., Шат., Бяльк.), навагр., ст.-дар. ’мера зямлі каля 0,56 га’ (Бел. хр. дыял., Прышч.), ’мера сенажаці ў селяніна’ (Нас.), ’мурог’ (петрык., Шатал.), маргі ’ўчастак лугу’ (Касп.), маргі жаць, маргі рабіць ’выконваць павіннасць па ўборцы збожжа для пана’ (полац., Хрэст. дыял.), ст.-бел. моркгъ, моргъ ’мера зямлі’ (XIV ст.) запазычана са ст.-польск. morg, morg, morga (Чартко, Пыт. мовазн., 118; Юрэвіч, Зб. Крапіве, 291; Кюнэ, 76, 78; Булыка, Лекс. запазыч., 154; Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 77).
Морг 3 (выкл.) і моргаць ’маргаць’ (ТСБМ), морьг! ’пра аднаразовае морганне’ (мсцісл., Нар. лекс.). Да марга́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́ргель 1, ма́рґель, ма́рґэль, ме́рґель, мэргель, маргуль ’вапняковы камень, які трапляецца ў гліне’ (Нас., Нар. словатв.). З польск. margiel ’тс’ (Кюнэ, 76), якое з новав.-ням. Mergel ’тс’. Насовіч (280) гэту лексему памылкова выводзіць з літ. marga.
Ма́ргель 2, марґель, ма́ргі(с) ’мянушка рабога (стракатага) быка’ (лід., ашм., Кар.; мін., КЭС), гродз. ’рабы (пра масць жывёлы)’, шальч. ’брудны, мурзаты’ (Сл. ПЗБ), ма́рга ’мянушка каровы’ (Калоссе, 4), маргі(с) ’стракаты вол, сабака’ (Кар. 1; LKK, 16), польск. margiel ’стракаты бык’, margiala, margiałka ’стракатая карова’. Балтызм. Параўн. літ. margẽlis, margẽlė, mar̃gis ’жывёла’, бык (карова) пярэстай масці’ (Карскі, Труды, 393; Вяржб. дыс., 510–512), літ. márgais ’стракаты’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 32; Урбуціс, Baltistica, 5, 160 і 65, Лаўчутэ, Балтизмы, 47–48).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)