мажлі́вы, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і магчымы.

|| наз. мажлі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мажлі́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. мажлі́вы мажлі́вая мажлі́вае мажлі́выя
Р. мажлі́вага мажлі́вай
мажлі́вае		 мажлі́вага мажлі́вых
Д. мажлі́ваму мажлі́вай мажлі́ваму мажлі́вым
В. мажлі́вы (неадуш.)
мажлі́вага (адуш.)		 мажлі́вую мажлі́вае мажлі́выя (неадуш.)
мажлі́вых (адуш.)
Т. мажлі́вым мажлі́вай
мажлі́ваю		 мажлі́вым мажлі́вымі
М. мажлі́вым мажлі́вай мажлі́вым мажлі́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мажлі́вы, см. магчы́мы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мажлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і магчымы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

возмо́жный магчы́мы, мажлі́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уя́ўны, -ая, -ае.

Які існуе ва ўяўленні або мажлівы тэарэтычна.

Уяўная небяспека.

Уяўная лінія.

○

Уяўны лік — у матэматыцы: квадратны корань з адмоўнага ліку.

|| наз. уя́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мажлі́васць ’магчымасць’ (ТС), укр. можли́вість паходзяць, відавочна, з польск. możliwość ’тс’. Тое ж датычыцца і лексемы мажлі́вы ’магчымы’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мы́слимый

1. (представляемый в мыслях) мы́сленны;

2. (возможный) магчы́мы, мажлі́вы;

мы́слимое ли э́то де́ло? хі́ба гэ́та магчы́мая рэч?;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уя́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які існуе не ў сапраўднасці, а ва ўяўленні. Уяўная небяспека. □ [Рахункавод] здзьмухнуў са стала ўяўны пыл. Пянкрат. Паслужыўшы арганістам, ён [бацька] нагледзеўся на жыццё ксяндзоў, на іх уяўную святасць і стаў перакананым атэістам. Мядзёлка. І ні разу.. [Алесь] не прамінаў, каб дазнацца прычыну тых страхаў. А іх — яўных і ўяўных — хапала тады. Ваданосаў.

2. Які толькі ўяўляецца; тэарэтычна мажлівы, патэнцыяльны. Уяўная лінія. □ Для Вабейкі ж уяўны прыезд брата быў важны козыр, каб вытлумачыць, каму трэба, чаму ён надумаў будаваць дом у Лашычах. Хадкевіч.

•••

Уяўны лік гл. лік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Не́льга ’не можна, няма магчымасці’ (Мал., Гарэц., Пятк. 2, Бяльк., ТС), нельга́ ’тс’ (Нас., Растарг.), няльга́ (Гарэц.), нільга́ ’тс’ (маг., Шн. 2), нельжа́, нільжа́ (Мал., Кліх), не́льзя ’тс’ (Нас.), неззя́ ’тс’ (Растарг.), ст.-бел. нелга ’тс’ (1478 г.), рус. нельга́, не́льзе, нельзе́, не́льзи, нельзи́, не́льзя, нельзя́ ’тс’, ст.-рус. нельзѣ, нельзя, нельза ’тс’, польск. дыял. nie lza ’тс’, ст.-польск. nie ldza, nie lza, nie lża ’тс’, чэш. дыял. nelʼza, nejza ’тс’, ст.-чэш. ne‑lzě ’тс’, славац. арх. neľdzä, neľdze, nelze ’тс’, ст.-слав. не льзѣ, не льsѣ ’тс’. Утворана ад прасл. *lьga (гл. льга), назоўніка ці субстантываванага прыметніка ад *lьgъ, што чаргуецца з *lьgъkъ (гл. лёгкі), з развіццём семантыкі ад ’лёгкі’ да ’мажлівы’; тут з адмоўем абазначае ’немажлівасць’. Праблему складае варыянтнасць канца слова. Формы тыпу нельзя адлюстроўваюць дав. скл., прадстаўлены ў ст.-слав. нельѕѣ (Карскі 2-3, 73). На формы тыпу нельжа́ паўплывалі, відаць, адпаведныя польскія, што тлумачыцца ўздзеяннем роднасных слоў польск. lżejszy ’лягчэйшы’, ulżyć ’аблегчыць’ (гл. Зубаты, 1, 61–76). Адсутнасць т. зв. трэцяй палаталізацыі ў формах тыпу нельга тлумачыцца па-рознаму: семантычнай сувяззю з коранем *lьg‑ (параўн. лёгкі, адліга і пад.), уплывам германскіх запазычанняў і пад. (Lunt H. G. The progressive palatalization of Common Slavic. Skopje, 1981), непаслядоўнасцю правядзення пераходу g > ž, што адлюстроўваюць не толькі названыя формы, але і рус. польга ’карысць’, палаб. püʼölga ’тс’, польск. ulga ’паслабленне і інш.’ (Беляев, ВЯ, 1986, 2, 112), а таксама нераўнамернай геаграфічнай распаўсюджанасцю гэтага пераходу. Больш падрабязна гл. Фасмер, 3, 61; Слаўскі, 4, 85–87.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)