паўлі́тра, н.

Палавіна літра.

П. малака.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

литр літр, род. лі́тра м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лі́тр

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. лі́тр лі́тры
Р. лі́тра лі́траў
Д. лі́тру лі́трам
В. лі́тр лі́тры
Т. лі́трам лі́трамі
М. лі́тры лі́трах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чацвярці́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. гл. чацвярціна.

2. Бутэлька гарэлкі ці віна ёмістасцю ў адну чацвёртую частку літра (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўлі́тра, м.

Палавіна літра. [Гардзей:] — Ён, братка, паўлітра першаку адразу выпіваў. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́рнец, га́рца, мн. га́рцы, га́рцаў, м.

Старая мера сыпкіх рэчываў, роўная 3,28 літра, а таксама пасудзіна такой ёмістасці.

Г. жыта.

|| памянш. га́рчык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. га́рцавы, -ая, -ае.

Г. збор.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўква́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.

Разм. Даўнейшая мера вадкіх і сыпкіх рэчываў, роўная палавіне кварты (прыблізна 0,35 літра).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вядро́, ‑а; мн. вёдры, вёдзер; н.

1. Пасудзіна цыліндрычнай формы з дужкай, у якой носяць або захоўваюць ваду і іншыя вадкасці.

2. Уст. Мера вадкасцей, роўная 12,3 літра.

•••

Лье як з вядра гл. ліць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вядро́, -а, мн. вёдры і (з ліч. 2, 3, 4) вядры́, вёдзер, вёдраў і вядзёр, н.

1. Пасудзіна з ручкай у выглядзе дужкі для вадкасцей, сыпкіх рэчываў і пад.

2. Мера вадкасцей, роўная 12,3 літра.

|| памянш. вядзёрца, -а, мн. -ы, -рцаў, н. (да 1 знач.).

|| прым. вядзёрны, -ая, -ае.

В. бачок (ёмістасцю ў адно вядро).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Літр ’аб’ём і ёмістасць у 1000 см³’ (ТСБМ), літар (Сцяшк.), літра ’тс’ (Янк. 2, Бір., Мат. Гом.; пух. Сл. ПЗБ), ст.-бел. литра ’фунт’ (Зб. Крапіве, 293), ’12 маткоў прадзенага золата, шоўку’, ст.-рус. литра ’тс’. Лексема літр паходзіць з франц. litre ’1 літр’ < litron ’мера аб’ёму’ < с.-лац. litra ’мера вадкасці’ (Слаўскі, 4, 306). Літра ўзыходзіць да ст.-рус. литра, якое са ст.-слав. литра < ст.-грэч. λίτρα < іт. liþra, ідэнтычнае да лац. libra ’вага’, ’фунт’ (Фасмер, 2, 503).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)