лі́ра², -ы, мн. -ы, лір, ж.
1. Грашовая адзінка ў Турцыі.
2. Грашовая адзінка ў Італіі (гіст.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́ра
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лі́ра |
лі́ры |
| Р. |
лі́ры |
лі́р |
| Д. |
лі́ры |
лі́рам |
| В. |
лі́ру |
лі́ры |
| Т. |
лі́рай лі́раю |
лі́рамі |
| М. |
лі́ры |
лі́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́ра¹, -ы, мн. -ы, лір, ж.
1. Старажытнагрэчаскі струнны шчыпковы музычны інструмент, які лічыцца сімвалам паэтычнай творчасці.
Л. песняра.
2. Даўнейшы народны беларускі струнны смычковы інструмент.
|| прым. лі́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́ра I ж., муз., поэт., перен. ли́ра
лі́ра II ж. (денежная единица) ли́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́ра 1, ‑ы, ж.
1. Старажытнагрэчаскі струнны шчыпковы музычны інструмент. // перан. Паэт. Ужываецца як сімвал паэзіі, паэтычнай творчасці. Славу спяваеш ты роднаму краю, Сэрца прыносячы дар, Звонкая ліра твая не сціхае, Наш, беларускі пясняр. Русак.
2. Даўнейшы народны беларускі струнны музычны інструмент з клавішамі і корбай.
[Грэч. lyra.]
лі́ра 2, ‑ы, ж.
Грашовая адзінка ў Італіі і Турцыі.
[Іт. lira.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лі́ра ’даўнейшы народны беларускі струнны музычны інструмент з клавішамі і корбай’ (ТСБМ, Маш., Яруш.), ле́ра, ле́рэя ’тс’ (ТС, Сцяшк., Бяльк.), рэля (БелСЭ, 6). Паводле Слаўскага (4, 276), запазычана з польск. мовы, у якой lira паходзіць з лац. lyra < ст.-грэч. λύρα ’ліра, лютня’. Формы ле́ра, ле́рэя, відавочна, звязаны з ням. Leier; яны маглі ўзнікнуць на польскай тэрыторыі (параўн. польск. lejer), а пасля ўступіць у кантамінацыю з ліра. Сюды ж лірнік ’вандроўны беларускі музыка-пясняр, які акампаніруе сабе на ліры’ (ТСБМ), ’цымбаліст’ (Яруш., Інстр. I), лірніцкія (песні) ’жабрацкія’ (светлаг., Мат. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ліра-драматычны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ліра-драматычны |
ліра-драматычная |
ліра-драматычнае |
ліра-драматычныя |
| Р. |
ліра-драматычнага |
ліра-драматычнай ліра-драматычнае |
ліра-драматычнага |
ліра-драматычных |
| Д. |
ліра-драматычнаму |
ліра-драматычнай |
ліра-драматычнаму |
ліра-драматычным |
| В. |
ліра-драматычны ліра-драматычнага |
ліра-драматычную |
ліра-драматычнае |
ліра-драматычныя |
| Т. |
ліра-драматычным |
ліра-драматычнай ліра-драматычнаю |
ліра-драматычным |
ліра-драматычнымі |
| М. |
ліра-драматычным |
ліра-драматычнай |
ліра-драматычным |
ліра-драматычных |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́ра-эпі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
лі́ра-эпі́чны |
лі́ра-эпі́чная |
лі́ра-эпі́чнае |
лі́ра-эпі́чныя |
| Р. |
лі́ра-эпі́чнага |
лі́ра-эпі́чнай лі́ра-эпі́чнае |
лі́ра-эпі́чнага |
лі́ра-эпі́чных |
| Д. |
лі́ра-эпі́чнаму |
лі́ра-эпі́чнай |
лі́ра-эпі́чнаму |
лі́ра-эпі́чным |
| В. |
лі́ра-эпі́чны (неадуш.) лі́ра-эпі́чнага (адуш.) |
лі́ра-эпі́чную |
лі́ра-эпі́чнае |
лі́ра-эпі́чныя (неадуш.) лі́ра-эпі́чных (адуш.) |
| Т. |
лі́ра-эпі́чным |
лі́ра-эпі́чнай лі́ра-эпі́чнаю |
лі́ра-эпі́чным |
лі́ра-эпі́чнымі |
| М. |
лі́ра-эпі́чным |
лі́ра-эпі́чнай |
лі́ра-эпі́чным |
лі́ра-эпі́чных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́ра-птах
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лі́ра-птах |
лі́ры-пта́хі |
| Р. |
лі́ры-пта́ха |
лі́р-пта́хаў |
| Д. |
лі́ры-пта́ху |
лі́рам-пта́хам |
| В. |
лі́ру-пта́ха |
лі́р-пта́хаў |
| Т. |
лі́рай-пта́хам лі́раю-пта́хам |
лі́рамі-пта́хамі |
| М. |
лі́ры-пта́ху |
лі́рах-пта́хах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́ра-эпі́чны лит. ли́ро-эпи́ческий
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)