лі́вер, -у, м.
Прадукт з печані, лёгкага, сэрца, селязёнкі забойнай жывёлы.
|| прым. лі́верны, -ая, -ае.
Ліверная каўбаса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́вер
‘прадукт харчавання’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
лі́вер |
| Р. |
лі́веру |
| Д. |
лі́веру |
| В. |
лі́вер |
| Т. |
лі́верам |
| М. |
лі́веры |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́вер
‘прылада’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лі́вер |
лі́веры |
| Р. |
лі́вера |
лі́вераў |
| Д. |
лі́веру |
лі́верам |
| В. |
лі́вер |
лі́веры |
| Т. |
лі́верам |
лі́верамі |
| М. |
лі́веры |
лі́верах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лі́вер I, -ру м., кул. ли́вер
лі́вер II м., тех. ли́вер
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́вер 1, ‑у, м.
Вантробы забойнай жывёлы (печань, лёгкія, сэрца і селязёнка) як прадукты харчавання. Купіць ліверу. Пірог з ліверам.
[Ад англ. liver — печань.]
лі́вер 2, ‑а, м.
Прыбор для набірання вадкасці ў выглядзе трубкі з расшырэннем пасярэдзіне.
[Ад лац. levare — паднімаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лі́вер 1, лівар ’прыбор для набірання вадкасці ў выглядзе трубкі, пашыранай пасярэдзіне’ (Нас., ТСБМ), лі́вар ’лейка’ (Жд. 1), прыстасаванне, пры дапамозе якога паднімаюць цяжкія прадметы’ (глус., КЭС) і, магчыма, ліварэ́ ’вялікія трэскі, якія сколваюцца з бервяна’ (Шат.). Укр. лі́вар, ліва́рок, лі́вер ’лейка, дамкрат’, ’сіфон, рычаг’, рус. ле́вер, ливер ’лейка для палівання гародніны’, польск. lewor, liwor, lewarek ’прыбор для паднімання цяжкіх прадметаў’, таўкач’, ’журавель у калодзежы’, ’лейка’. З с.-лац. levarius, leverius ’рычаг-пад’ёмнік’ < лац. levāre ’паднімаць’ (Слаўскі, 4, 187) праз польскую мову. У рус. мове, аднак, са ст.-франц. levëour (< лац. levātōrem) праз англ. lever ’рычаг’ (Фасмер, 2, 493).
Лі́вер 2 ’вантробы забойнай жывёлы, з якіх вырабляюцца прадукты харчавання’ (ТСБМ). Новае запазычанне з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 80), куды прыйшло з англ. liver ’печань’, або з с.-н.-ням., гал. lever ’тс’ (Фасмер, 2, 493).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ли́верI кул. лі́вер, -ру м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ли́верII техн. лі́вер, -ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вантро́ба (БРС, Бір. Дзярж., Інстр. I, Нас.), вантробʼе ’тс’ (Касп.), вантробкі ’лівер’ (Малч., Нас.), вантробы ’трыбухі’ (Сцяшк. МГ, Шн., 2). З польск. wątroba (Жакава, Бел.-рус. ізал., 47–48; Кюнэ, Poln., 115; Брукнер, 605; Рудніцкі, 1, 309).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)