лёсткі, ‑так; адз. лёстка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Разм. Ліслівыя словы, усхваленні. П’юць за здароўе, па парадку, усіх прысутных за сталом, а графу лёсткі сцелюць гладка і славяць чуць не каралём. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лё́стка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лё́стка |
лё́сткі |
| Р. |
лё́сткі |
лё́стак |
| Д. |
лё́стцы |
лё́сткам |
| В. |
лё́стку |
лё́сткі |
| Т. |
лё́сткай
лё́сткаю |
лё́сткамі |
| М. |
лё́стцы |
лё́стках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
аглабі́льна, -а, мн. -ы, -аў, н. і аглабі́на, -ы, мн. -ы, -бін, ж.
Біла, якім мацуюць лёсткі ў калёсах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лёстачкі, ‑чак.
Памянш.-ласк. да лёсткі. [Сашка] і лёстачкамі і хітрыкамі хацеў убіцца ў дружбу з Максімам, заваяваць яго давер. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лёстка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Кожная з папярочных планак паміж аглабінамі і ўзгал[а]ўем у драбінах. Сымон прывязаў лейцы да лёсткі, саскочыў з воза і пайшоў поруч. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аглабі́на, ‑ы, ж.
Біла, якім мацуюцца лёсткі ў драбінах. Шэя трошкі падбег, узяўшыся за лейцы, потым ёмка ўскочыў на кончык восі і прысеў перш на аглабіне, потым перамясціўся ў перадок. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ле́сткі 1 ’частка драбін’ (мін. слепненск., КЭС), лёстачка ’лёстка ў лесвіцы’ (в.-дзв., Шатал.), лестачкі ’тс’ (пух., Сл. паўн.-зах.). Да лёстка (гл.).
◎ Ле́сткі 2 ’кампліменты’ (Яруш.). Да лёсткі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лёстка ’кожная з папярочных планак паміж аглабінамі і ўзгалоўем у драбінах’ (ТСБМ, Бір., ТС; жытк., Нар. словатв.), ’драбіны, лесвіца, каб лазіць да коміна’ (пін., Нар. сл.), лёстачкі ’дошчачкі ў драбінах’ (Янк. I), лёсткі ’драбы ў кашы’ (дзярж., Сл. паўн.-зах.). Бел. рэгіяналізм, які ўзнік у выніку спрашчэння прасл. lěstv‑ъka. Да лесвіца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падма́заць, ‑мажу, ‑мажаш, ‑мажа; зак., каго-што.
1. Злёгку або дадаткова змазаць чым‑н. Падмазаць скавараду. Падмазаць падшыпнікі. □ Мы пачалі ладзіць павозку. Праверылі, ці добра трымаюцца лёсткі ў білах, падцягнулі атосы, паправілі палукашак, густа падмазалі дзёгцем колы. Якімовіч.
2. перан. Разм. Даць хабар, падкупіць. Сроіл, баючыся пагалоскі, што ў ягоным садзе забілі чалавека, добра падмазаў і паліцыю і ўрача. Корбан.
•••
Падмазаць пяткі (пяты) — хутка пабегчы, уцячы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́сткі 1, ля́сточкі, лёсточкі, лю́сточкі ’вертыкальныя палачкі ў драбіне’ (Маслен.; луніт, Шатал.; рэч., Мат. Гом.; лях., ганц., Сл. ПЗБ). Беларускае. Утварылася ў выніку кантамінацыі ляска ’тс’ і ⁺лества з прасл. lěst‑va ’лесвіца’. Гл. таксама лёсткі.
Ля́сткі 2, ля́сточкі ’кліны пад пахвамі ў кашулі’ (Тарн.). Узнікла ў выніку кантамінацыі ням. Lasche ’клін у сукенцы’ (с.-в.-ням. lasche, ісл. laski) і бел. ластаўка 2 ’клін пад пахвамі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)