ляка́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ляка́ла ляка́лы
Р. ляка́ла ляка́л
Д. ляка́лу ляка́лам
В. ляка́ла ляка́лы
Т. ляка́лам ляка́ламі
М. ляка́ле ляка́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ляка́ла, -а, мн. -ы, ляка́л і -аў, н.

1. Фігурная лінейка для вычэрчвання крывых ліній.

2. У тэхніцы: кантрольна-вымяральны інструмент для праверкі вырабаў крывалінейнага профілю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ляка́ла ср. лека́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ляка́ла, ‑а, н.

1. Фігурная пласцінка для чарчэння крывых ліній. Чарцёжнае лякала.

2. У тэхніцы — кантрольна-вымяральны інструмент у выглядзе металічнай пласцінкі з фігурным выразам для праверкі вырабаў крывалінейнага профіля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ляка́ць

‘палохаць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ляка́ю ляка́ем
2-я ас. ляка́еш ляка́еце
3-я ас. ляка́е ляка́юць
Прошлы час
м. ляка́ў ляка́лі
ж. ляка́ла
н. ляка́ла
Загадны лад
2-я ас. ляка́й ляка́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ляка́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

лека́ло спец. ляка́ла, -ла ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ляка́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да лякала. Лякальныя работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Раса́ўка, роса́ўка ’жытні дэман, якім палохалі дзяцей, русалка’ (ТС), роса́лка ’тс’ (Выг.): роса́лка лякала дытэй, шоб жыта ны мя́лы; страшная, з роспу́шчанымы коса́мы (брэсц., Леванц.). Палескі варыянт традыцыйнай назвы руса́лка ’тс’ (гл.) у выніку збліжэння з раса 1 (гл.). Аднак параўн. расаватначка ’тс’ (гл. расаваць), што хутчэй сведчыць пра сувязь з раса 2 (< *ręsa) або раса 3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́лка 1 ’невялікая колькасць’ (Інстр. III), ’малютка’ (Нас., Шат.), ’малая дзяўчына’ (мазыр., Мат. Гом.), ’нізкарослая дзяўчына’ (драг., КЭС), ’малая булачка з рэшткаў цеста ў дзяжы’ (паўд.-усх., КЭС). Рус. ма́лка ’меншы брат ці сястра’, ’эй, малец!’, пск., цвяр. ’маларослая дзяўчына’; серб.-харв. малка ’імя курыцы’, балг. ма̀лката ’эй, дзяўчынка!’ Відаць, з прасл. malъka. Да малы́ (гл.).

Ма́лка 2 ’навугольнік рухомы, які можна ставіць пад любым вуглом’ (Інстр. II), рус. алан. ма́лка ’мерка ў сталяроў’. Запазычана з рус. мовы, у якую прыйшло з галан. mal ’вымяральны інструмент’ (Фасмер, 2, 563). Параўн. таксама швед. mall ’шаблон, контур’, ’лякала’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)