лядо́вы, -ая, -ае.
Які адбываецца ў ільдах.
Лядовае плаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лядо́вы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
лядо́вы |
лядо́вая |
лядо́вае |
лядо́выя |
| Р. |
лядо́вага |
лядо́вай лядо́вае |
лядо́вага |
лядо́вых |
| Д. |
лядо́ваму |
лядо́вай |
лядо́ваму |
лядо́вым |
| В. |
лядо́вы (неадуш.) лядо́вага (адуш.) |
лядо́вую |
лядо́вае |
лядо́выя (неадуш.) лядо́вых (адуш.) |
| Т. |
лядо́вым |
лядо́вай лядо́ваю |
лядо́вым |
лядо́вымі |
| М. |
лядо́вым |
лядо́вай |
лядо́вым |
лядо́вых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лядо́вы ледо́вый;
~выя пла́ванні — ледо́вые пла́вания;
○ Лядо́вае пабо́ішча — ист. Ледо́вое побо́ище
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лядо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які адбываецца ў ільдах. Лядовае плаванне.
•••
Лядовае пабоішча гл. пабоішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ледово́й и Ледо́вый лядо́вы;
Ледо́вое побо́ище ист. Лядо́вае пабо́ішча.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпа́й, ‑ю, м.
1. Прымёрзлы да берага лёд. Ужо абодва ўзбярэжжы Лядовы ахапіў прыпай. Хведаровіч.
2. Тое, што і прыпайка (у 2 знач.). На самым канцы цэха ў скрынку падалі ўжо гатовыя электралямпачкі з усімі іх прыпаямі, цокалямі, вальфрамавымі нітачкамі ўсярэдзіне. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыпо́й ’ільдзіна, якая прыбілася да берага’ (навагр., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. припо́й ’лядовы прыпай’, укр. припа́й ’крыга, якая моцна прымерзла да берагоў’. Нулявы дэрыват ад прыпаяць < паяць (гл.) з чаргаваннем галосных у корані.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турусня́к ‘затор, лёд на рэках і азёрах, нагрувашчаны старчма’ (Ласт.). Па значэнні, відавочна, звязанае з рус. торо́с ‘заломы лёду каля берагоў рэк і на моры’, што з саам. tōras ‘лядовы бугор на беразе мора’ (Фасмер, 4, 86; Анікін, 557), аднак шляхі ўплыву на яго ўтварэнне застаюцца няяснымі. Хутчэй гукапераймальнага паходжання, гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лядоўня ’пограб з лёдам або снегам для захоўвання прадуктаў’ (Гарэц., Яруш., Янк. 2, Касп., Бяльк., Сцяшк.; жлоб., Нар. словатв.; мін., КЭС), лёдо́ўня ’тс’ (Шушк.). Укр. льодо́вня, леді́вня, рус. прыбалт. ледо́вня, польск. lodownia, в.-луж. lodownja, чэш. ledovna, славац. ľadovňa. Прасл. паўн. ledovьnʼa ’памяшканне для лёду’ (Слаўскі, 4, 322). Утворана ад прыметніка ledovъ > лядовы. Да лёд (гл.). Аб суфіксе гл. Слаўскі (SP, 1, 138), Сцяцко (Афікс. наз., 165).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
халодны, схаладнелы, марозны, марозлівы, стылы, настылы, зябкі, азяблы, свежы; адубелы, адубянелы, сіверны, сіверкі, сіберны (разм.); сцюдзёны, сцюжны, закляклы, знобкі (абл.); ледзяны, лядзяны, лядовы, ільдзяны, аледзянелы (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)