Верлаво́кі ’лупаглазы, касаглазы’ (Др.-Падб., Гарэц., Нас., Касп., Лысенка, ССП). Гл. варлаво́кі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сакну́ць ’падагнаць валоў’ (салігар., Нар. словатв.). Дзеяслоў утвораны на аснове анаматапеічнага ўтварэння; параўн. укр. палес. сок‑сок… ’выгук, якім падзываюць коней’ (Лысенка, СПГ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ашкабу́рак, ошкабу́рок ’абносак, зношаны абутак’ (КСТ). Звязана з шкабуртина ’шматок, кусок чаго-небудзь’ (палес., Лысенка, СПГ), шкабурацінка ’скарынка хлеба’ (лельч., Вешт. дыс.). Гл. шкабурацінка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Аўшу́ла, оўшу́ла ’слуп з пазамі’, оўшу́лок (Шушк., 159), укр. авшула, овшула ’тс’ (Лысенка, СПГ). Гл. ушула, вушула, адносна фанетыкі параўн. аўдод, аўшак і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бэ́лька (БРС, Мядзв., Яруш., Шат., Касп., Бяльк., Бесар., Сцяшк. МГ, Лысенка, ССП, Інстр. I). Укр. дыял. бе́лька. Запазычанне з польск. belka ’тс’ (< ням., гл. Брукнер, 20).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Аўёх, оўёх, овʼёх ’цыкута, Cicuta virosa.’ (КСТ, Куч.). Гл. вех, вяха ’тс’, да фанетыкі параўн. рус. пск. ёх ’тс’ і ўкр. палес. овʼюн ’уюн’ (Лысенка, СПГ) з вʼюн.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гайсцер ’бусел чорны’ (Мат. Гом., 3, Інстр. II), га́йсцёр ’Ciconia nigra’, гайстр, гайсцёр ’Ciconia nigra L., бусел чорны; Ciconia ciconia L., бусел белы’, га́йстра ’назва птушкі’ (Сержп. Грам.). Параўн. укр. га́йстер ’бусел’ (Лысенка, ССП, Лысенка, СПГ, Грынч.). Гэта слова запазычана з польск. дыял. hajster а гэта з ням. дыял. Heister ’тс’. Гл. Цімчанка, 1, 501 (ва ўкр. мове слова вядома з XVIII ст.); Фасмер, 1, 64; Рудніцкі, 532. Агляд этымалагічных версій назваў бусла гл. Клепікава, ВСЯ, 5, 149–158.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Андзе́я ’нудная прамова’ (Мядзв.), укр. андія ’лухта’ (Лысенка, СПГ), рус. дыял. андеи ’тс’ (Растаргуеў, Бранск.). Магчыма, перакручанае ідэя (паводле Мядзв.): устаўны ‑н‑ перааформлены ін‑ у ан‑ (параўн. андрына, анцірэс).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Музку́ль, му́зькуль, музку͡оль, мусколь ’машкара’ (Лысенка, СПГ). Балтызм. Лаўчутэ (Балтизмы, 121) супастаўляе іх з лат. muskulis, muškulis ’што-небудзь звязанае, заблытанае’, ’клубок’, літ. mùsulus ’маленькая мошка’, лат. muša, літ. músė ’муха’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́слі ’пасля’ (ТС), про́сля ’пасля’ (Чуд., Сл. ПЗБ). З пасля, после. Аб устаўным ‑р‑ паміж галоснымі і зычнымі ва ўсходне-палескіх гаворках гл. Лысенка, СПГ, 12; прыклады з паўднёвазаходніх гаворак гл. Карскі, 1, 315.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)