лу́шчыць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
лу́шчу |
лу́шчым |
| 2-я ас. |
лу́шчыш |
лу́шчыце |
| 3-я ас. |
лу́шчыць |
лу́шчаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лу́шчыў |
лу́шчылі |
| ж. |
лу́шчыла |
| н. |
лу́шчыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
лу́шчы |
лу́шчыце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
лу́шчачы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны; незак., што.
1. Ачышчаць ад шалупін, якой-н. абалонкі; лузаць.
Л. гарох.
2. Разрыхляць глебу пасля ўборкі ўраджаю (спец.).
Л. іржышча.
|| зак. аблу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны (да 1 знач.) і узлу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны (да 2 знач.).
Аблушчыць боб.
|| наз. лушчэ́нне, -я, н.
|| прым. лушчы́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лу́шчыць несов.
1. (очищать от скорлупы, кожицы, шелухи) лущи́ть, чи́стить; шелуши́ть;
2. (есть, разгрызая) грызть, щёлкать, лущи́ть;
3. с.-х. лущи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лу́шчыць, лушчу, лушчыш, лушчыць, незак., што.
1. Ачышчаць ад шалупін, якой‑н. абалонкі. Лушчыць гарох. □ [У вёсцы], пэўна, ужо капаюць бульбу, лушчаць фасолю, зносяць з агародаў гарбузы. Сачанка.
2. Разгрызаючы, ачышчаць ад шалупін і есці (гарбузікі, сланечнік і пад.); лузаць. [Кравец] лёг на печ і ўвесь вечар то курыў, то лушчыў гарбузікі. Чорны.
3. Спец. Разрыхляць верхні слой глебы лушчыльнікам. Лушчыць іржышча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лу́шчыць ’ачышчаць ад шалупін, якой-небудзь абалонкі’, ’узорваць цаліну, аблог’, ’разгрызаючы, ачышчаць ад шалупін і есці’, ’расколваць, біць’ (ТСБМ, Гарэц., Яруш., Шат., Сцяшк., Сл. ПЗБ, Ян.; КЭС, лаг.), лушчэць ’шастаць, шалясцець (аб саяне)’ (Ант.), лушчы́ць ’шамацець паперай’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Укр. лу́щити, рус. лу́щить, польск. łuszczyć, н.-луж. łušćiś, в.-луж. łušćić, чэш. luštiti, славац. lúštiť, славен. luščíti, серб.-харв. љу́штити, љушти̏т, luštiti, lušćiti, макед. луштам, лушʼтам, балг. лу́щя, лу́штя, лу́ште̂м, люштʼъ. Прасл. luščiti ’лушчыць’, ’знімаць верхняе покрыва’ ўтворана ад luska > луска (гл.), як ласка — лашчыць (Слаўскі, 5, 367–370; Фасмер, 2, 538; Бязлай, 2, 257; БЕР, 3, 533–534 з л-рай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шелуши́ть несов. лу́шчыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лущи́ть несов.
1. лу́шчыць, лу́заць;
2. с.-х. лу́шчыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
палу́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Лушчыць (у 2 знач.) час ад часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)