ло́ўчы¹, -ая, -ае.

1. Прывучаны да лоўлі, палявання.

Лоўчыя сабакі.

2. Прызначаны для лоўлі звяроў.

Лоўчыя ямы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ло́ўчы², -ага, мн. -ыя, -ых, м. (гіст.).

У Расіі да 17 ст.: службовая асоба, якая ведала дварцовым паляваннем і рыбнай лоўляй.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ло́ўчы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ло́ўчы ло́ўчая ло́ўчае ло́ўчыя
Р. ло́ўчага ло́ўчай
ло́ўчае		 ло́ўчага ло́ўчых
Д. ло́ўчаму ло́ўчай ло́ўчаму ло́ўчым
В. ло́ўчы (неадуш.)
ло́ўчага (адуш.)		 ло́ўчую ло́ўчае ло́ўчыя (неадуш.)
ло́ўчых (адуш.)
Т. ло́ўчым ло́ўчай
ло́ўчаю		 ло́ўчым ло́ўчымі
М. ло́ўчым ло́ўчай ло́ўчым ло́ўчых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ло́ўчы

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. -
Н. ло́ўчы ло́ўчыя
Р. ло́ўчага ло́ўчых
Д. ло́ўчаму ло́ўчым
В. ло́ўчага ло́ўчых
Т. ло́ўчым ло́ўчымі
М. ло́ўчым ло́ўчых

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ло́ўчы

1. прил. ло́вчий;

~чыя саба́кі — ло́вчие соба́ки;

2. в знач. сущ., ист. ло́вчий; борзя́тник м.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ло́ўчы, ‑ая, ‑ае.

1. Прывучаны да лоўлі птушак і звяроў. Лоўчыя сабакі. // Прызначаны для лоўлі птушак і звяроў. Лоўчыя ямы.

2. у знач. наз. ло́ўчы, ‑ага, м. У Маскоўскай Русі і памешчыцкім побыце — той, хто ведаў псовым паляваннем, рыбнай лоўляй.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́вчий​I прил. ло́ўчы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ло́вчий​II сущ., ист. ло́ўчы, -чага м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Піўні́чы, у прымаўцы: быў піўні́чым, а цяпер — ні́чым ’гаспадар віннага склепа’ (Янк. БП). Параўн.: пасада ў ВКЛ — піўнічы, паводле старажытнай мадэлі лоўчы (ад ловы ’паляванне’). З польск. piwniczy ’тс’, або самастойнае ўтварэнне ад піўніца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лоўкі ’спрытны, умелы, добры, якасны’ (ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ), ’зручны, ёмкі, выгодны’ (Яруш., Выг.), ’прыгожы’ (маз., лун., пін., Сл. Брэс., З нар. сл.), ловак ’спрытны (чалавек)’, ’зручны (пра рэч)’ (Шат.), лоўчы ’здатны, спрытны’ (ТС), лоўка ’добра (аб здароўі)’ (Ян.), ’зручна, умела, удала’ (Сл. ПЗБ), ’спрытна, прыгожа’ (Бяльк., Касп., Шат.), лаўчэй ’лепш, зручней, прыдатней’ (Юрч., Шат., Мат. Янк.; нясв., Жд. 2). Прасл. lovъkъ (параўн. харв. lȍvak ’які адносіцца да lov ’лоў’). Параўн. літ. lavùs ’лоўкі, кемлівы, хітры’ (Фасмер, 2, 509). Прыметнік, утвораны ад дэвербатыўнага кораня lov‑ (Булахоўскі, Вибр. пр., 3, 377). Да ловы (гл.). Сюды ж лоўчы ’егер, ляснічы, старэйшы паляўнічы’, ’прывучаны, прызначаны для лоўлі’ (Гарэц., Грыг., Др.-Падб., Касп., Жд. 2, ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)