Лесавы́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне
|
адз. |
| м. |
| Н. |
Лесавы́ |
| Р. |
Лесаво́га |
| Д. |
Лесаво́му |
| В. |
Лесавы́ |
| Т. |
Лесавы́м |
| М. |
Лесавы́м |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лесавы́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
лесавы́ |
лесава́я |
лесаво́е |
лесавы́я |
| Р. |
лесаво́га |
лесаво́й
лесаво́е |
лесаво́га |
лесавы́х |
| Д. |
лесаво́му |
лесаво́й |
лесаво́му |
лесавы́м |
| В. |
лесавы́ (неадуш.)
лесаво́га (адуш.) |
лесаву́ю |
лесаво́е |
лесавы́я (неадуш.)
лесавы́х (адуш.) |
| Т. |
лесавы́м |
лесаво́й
лесаво́ю |
лесавы́м |
лесавы́мі |
| М. |
лесавы́м |
лесаво́й |
лесавы́м |
лесавы́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лесавы́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Тое, што і лясны (у 1 знач.). Расцвітаюць навакол лесавыя краскі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лядзей лесавы́ ’чына лугавая, Lathyrus pratensis L.’ (гродз., Кіс.). Да ля́да 2. Аб суфіксе ‑ějь гл. Слаўскі (1, 86–87), Сцяцко (Афікс. наз., 151).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лесавік, лесові́к ’лясун’ (Нік., Няч., Грыг., Яруш., Мат. Гом., ТСБМ) у выніку універбізацыі з лесавы дух. Параўн. і лесавы ’лясны дух, лясун’ (Маш.; петр., Мат. Гом.). У выніку пераносу значэння — любан. лесаві́к ’жыхар лясістых мясцовасцей’ (Нар. словатв.). Дадатковае значэнне прыметніка лесавы ’дзікі’ (Янк. II, Шат., Бяльк.) з’явілася падставай для лесавікі́ ’дзікія лясныя яблыкі’ (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лясны, лесавы, баравы
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
*Ляса́ўка, ліса́ўка ’лесавы яблык’ (Бяльк.), лясоўка ’дзікая яблыня’ (барыс., Сл. ПЗБ). Магчыма, з польск. lasówka ’дзікае лясное дрэва’, ’плады з такога дрэва’. Параўн. ст.-рус. лѣсница ’дзікая яблыня’, укр. закарп. лісни́ця ’дзікая яблыня ці груша’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валяр’я́н ’травяністая лекавая расліна, Valeriana officinalis L.’ (БРС, КЭС, Сцяшк. МГ, Кіс.). Іншыя назвы: маун, аўрыян, дуброўка, капроўнік лесавы, грудоўка. Рус. валериана, укр. валеріана, польск. waleriana, в.-луж. bałdrijan, н.-луж. bandrija, славац. valeriána, балг. валериан, серб.-харв. валерја́на. Да лац. valeriana < Valeria ’назва мясцовасці’ (Фасмер, 1, 269; Шанскі, 1, В, 11).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капро́ўнік лесавы ’валяр’ян лекавы, Valeriana offięinalis L.’ (гродз. Кіс.). Укр. зах. копривник, копрівняк ’расліна Sylvia (Грынч.); польск. pokrzywnik. Да прасл. коргъ, якое ўзыходзіць да ku̯op‑ ’пахнуць’ (параўн. літ. kvapas ’водар, запах’, kvepėti ’пахнуць’), з нарошчаным ‑оо‑ткъ. Параўн. крапіва (гл.). Больш падрабязна гл. Трубачоў, 2, 25–26; Фасмер, 2, 318; Слаўскі, 2, 455–456; Скок, 2, 150; Бязлай, 2, 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)