лаці́на

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. лаці́на
Р. лаці́ны
Д. лаці́не
В. лаці́ну
Т. лаці́най
лаці́наю
М. лаці́не

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ла́ціна

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ла́ціна ла́ціны
Р. ла́ціны ла́цін
Д. ла́ціне ла́цінам
В. ла́ціну ла́ціны
Т. ла́цінай
ла́цінаю		 ла́цінамі
М. ла́ціне ла́цінах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ла́ціна ж., стр., разг. обреше́тина, подреше́тина

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́ціна, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і лата ​2. Там, уверсе, пад лацінамі, гнёзды ластавак. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лаці́на ’лацінская мова’ (Нас.), ст.-бел. латина, латына ’тс’, ’каталіцызм’ (XV ст.), запазычана са ст.-польск. łacina, якое з лац. latina (Кюнэ, Poln., 73; Булыка, Лекс. запазыч., 187).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лаціна...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. лацінскі, напр., лацінамоўны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пія́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Назва манеты ў Турцыі, Егіпце і некаторых іншых краінах, а раней і ў Іспаніі, Партугаліі і лаціна-амерыканскіх краінах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сента́ва, нескл., н.

Разменная манета рада лаціна-амерыканскіх краін, а таксама Партугаліі і Філіпін, складае 1/100 іх нацыянальных грашовых адзінак.

[Ісп. і партуг. centavo ад лац. sentum — сто.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пія́стр, ‑а, м.

1. Дробная грашовая адзінка і манета ў Турцыі, Егіпце, Сірыі і некаторых іншых краінах.

2. Старажытная грашовая адзінка рознай вартасці ў Іспаніі, Партугаліі і лаціна-амерыканскіх краінах.

[Іт. piastra.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Серада́ ‘трэці пасля нядзелі дзень тыдня’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Байк. і Некр., Бяльк., Сл. ПЗБ). Укр. середа́, рус. середа́, среда́, ст.-рус. середа, польск. środa, ст.-польск. śrzoda, в.-луж. srjeda, н.-луж. srjoda ‘серада, сярэдзіна’, чэш. středa, славац. streda, серб. среда, харв. srijéda, славен. srȇda ‘серада’, sréda ‘сярэдзіна’, балг. среда́ ‘сярэдзіна’, сря́да ‘серада’, макед. среда, ст.-слав. срѣда ‘серада, сярэдзіна’. Прасл. *serda ‘сярэдзіна’. Значэнне ‘сярэдні дзень тыдня’ лічыцца калькай ст.-в.-ням. mittawëcha або аналагічна апошняму — народналац. media hebdomas, ст.-італ. mezzedima; гл. Міклашыч, 292; Брукнер, 534; Фасмер, 3, 607; Івашына, Веснік БДУ, 1976, 1, 56. Іншыя даследчыкі лічаць магчымым уплыў лаціна-раманскіх назваў; гл., напрыклад, Скок, RÉS, 5, 14. Прасл. *serda роднаснае ўсх.-літ. šerdìs, В. скл. ж. р. šérdi ‘сярэдзіна’, лат. ser̂de ‘тс’, грэч. κήρ (< *kērd), гоц. haírtô ‘сэрца’; Траўтман, 302; Мюленбах-Эндзелін, 3, 819; Торп, 74. Іншая ступень чаргавання: *sьrdь ‘сэрца’ (гл. сэрца). Аб утварэнні слав. асноў на ‑а ад і.-е. нетэматычных асноў, у дадзеным выпадку ад *k̑erd‑, гл. Ткачоў, Этимология–1968, 56 і наст. Гл. яшчэ Борысь, 620; Шустар-Шэўц, 1349–1356; Сной₁, 601.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)