ла́піна, -ы, мн. -ы, -пін, ж.
1. Месца, якое вылучаецца чым-н. на агульным фоне.
Лапіны сенажаці.
2. Пляма іншага колеру на поўсці жывёлы, пер’і птушкі.
3. Невялікі кавалак зямлі (разм.).
Мець лапіну зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ла́піна ж.
1. (голое место среди травы, всходов и т.п.) плеши́на; (в лесу — ещё) прога́лина; (среди снега — ещё) прота́лина;
2. (место другого цвета) пятно́ ср.; (у животных — ещё) отме́тина; пе́жина;
3. разг. (часть поверхности земли) лоску́т м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́піна, ‑ы, ж.
1. Пляма іншага колеру на чым‑н. Магутныя ногі птушак ашчарэпілі жардзіну. Белыя лапіны на плячах [іх] нагадвалі пагоны. Беразняк. Яблыневыя цені і сонечныя лапіны на зямлі заскакалі і пераблыталіся. Чорны. // Мясціна, якая чым‑н. вылучаецца на агульным фоне. Між лесу пракідаліся лапіны сенажаці. Мурашка. На чарнаце пажарышчаў добра былі відны чыстыя лапіны замеці і языкі сумётаў. Мележ. // Прагаліна. На палях, асабліва на ўзгорках, ад сонца адна за адной з’яўляліся праталіны, з-пад снегу выступалі чорныя лапіны зямлі. Краўчанка. Дарогу злёгку зацерушыла снегам. Там-сям відны асфальтаваныя лапіны. Кавалёў.
2. Разм. Невялікі кавалак зямлі. З гаспадаркі ўсяго і было ў таго чалавека, што лапіна зямлі на ўзгорку. Якімовіч. [Касперскі:] І ўсё [Бондар] засеяў? [Рымша:] Ні лапіны не пакінуў. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ла́піна ’лапік’, ла́пінка ’тс’, ла́піна ’адзежына’, ’ануча’, ’невялікі ўчастак, заняты пад што-небудзь’, ’абсеў, незасеяны агрэх’, ’месца, дзе качаўся конь’ (гродз., віц., мін., ДАБМ). Паводле Грынавецкене (Сл. паўн.-зах., 2, 621), узыходзіць да літ. lopinȳs ’кавалак матэрыі, рыззё, ануча’, ’прагаліна’ < lōpas ’латка’ (Лаўчутэ, Балтызмы, 116–118). Аднак не выключана магчымасць утварэння ад ла́па 4 (гл.) пры дапамозе апелятыўнага суф. ‑ін‑а.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агрэ́х, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Дрэнна ўзараная або прапушчаная пры ворыве, сяўбе лапіна на полі.
Араць без агрэхаў.
У ворыве агрэхі — у кішэні прарэхі (прыказка).
2. перан. Усякія недаробкі, недагляд.
Агрэхі ў працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́кашаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад выкасіць.
2. у знач. прым. На якім скошана трава і пад. Выкашаная лапіна сенажаці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́ціна, ‑ы, ж.
Разм. Пляма, лапіна на целе, покрыве жывых істот; знак, метка. Нам прывялі двух сухіх.. канькоў, буланых, з белымі мецінамі на лбе. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Ла́пенька, łар’еɳ’kа ’анучка, лапік’ (Кл.). Да лапіна ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́пікна ’латка’ (пух., ДАБМ) утварылася, відавочна, шляхам кантамінацыі лапіна і лапікла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́пік, ‑а, м.
Разм.
1. Лапіна. Дзе-нідзе ля вёскі з-пад снегу віднеліся лапікі чорнай зямлі. Гроднеў. Дзядзька Лаўрэн і дзядзька Антон узаралі лапік поля і штосьці пасеялі. Грамовіч.
2. Латка (у 1 знач.). Прышыць лапік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)