ланцу́жны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ланцу́жны |
ланцу́жная |
ланцу́жнае |
ланцу́жныя |
| Р. |
ланцу́жнага |
ланцу́жнай
ланцу́жнае |
ланцу́жнага |
ланцу́жных |
| Д. |
ланцу́жнаму |
ланцу́жнай |
ланцу́жнаму |
ланцу́жным |
| В. |
ланцу́жны (неадуш.)
ланцу́жнага (адуш.) |
ланцу́жную |
ланцу́жнае |
ланцу́жныя (неадуш.)
ланцу́жных (адуш.) |
| Т. |
ланцу́жным |
ланцу́жнай
ланцу́жнаю |
ланцу́жным |
ланцу́жнымі |
| М. |
ланцу́жным |
ланцу́жнай |
ланцу́жным |
ланцу́жных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ланцу́жны цепно́й;
л. саба́ка — цепна́я соба́ка; цепно́й пёс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ланцу́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ланцуга (у 1 знач.). Ланцужны звон. // Зроблены з ланцугоў. Ланцужная падвеска. □ І ланцужныя рвуцца аковы, І змятаюцца здзеку будовы. Гурло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ланцу́г, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Рад аднолькавых металічных звёнаў, паслядоўна злучаных адно з адным.
Л. якара.
2. перан. Суцэльны рад, сукупнасць чаго-н.
Л. людзей.
Горны л.
3. перан. Лінія байцоў, размешчаных на пэўнай адлегласці адзін ад аднаго.
Бегчы ланцугом (прысл.).
4. Устройства з шэрагу злучаных між сабой элементаў, якія ўтвараюць суцэльную лінію (спец.).
Электрычны л.
◊
Як з ланцуга сарваўся (разм.) — пра нястрыманага, злога чалавека.
|| памянш. ланцужо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1—3 знач.).
|| прым. ланцу́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Л. сабака.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цепно́йI (к цепь);
1. в разн. знач. ланцуго́вы;
цепно́е колесо́ ланцуго́вае ко́ла;
цепно́й мост ланцуго́вы мост;
цепны́е кора́ллы зоол. ланцуго́выя кара́лы;
цепна́я ли́ния мат. ланцуго́вая лі́нія;
цепна́я реа́кция физ., перен. ланцуго́вая рэа́кцыя;
2. (привязанный на цепь) ланцу́жны;
цепна́я соба́ка ланцу́жны саба́ка;
3. / цепно́е пра́вило мат. склада́нае трайно́е пра́віла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недалу́жны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Слабы, хваравіты. Быў гэты певень крыху недалужны, кульгаў на адну нагу. Лынькоў. // Бяссільны. Пакуль пануе звон ланцужны, То твой пратэст — крык недалужны. Колас.
2. Непрыглядны, няскладны, няўклюдны. З выгляду [чалавек] так сабе — недалужны, затое на язык бойкі: за словам у кішэню не лезе. Якімовіч. // Недарэчны, сказаны не да месца. [Лясніцкі] хацеў быў перавесці.. [Нініны словы] на жарт, але замест гэтага вырваўся з вуснаў недалужны дакор. Зарэцкі.
3. перан. Недалёкі, прастакаваты. [Рыбаку] на хвіліну здалося, што Партноў.. нейкі недалужны блытанік, але тут жа ён здагадаўся: следчы хоча заблытаць яго. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пухі́р, ‑а, м.
1. Балючае ўздуцце скуры (ад апёку, трэння, укусу і пад.). На далонях ускочылі і палопаліся вадзяныя пухіры. Грахоўскі. [Мароз:] — Не быў жа я такі, не было ў мяне гэтай мяшчанскай далікатнай скуры, на якой ад дотыку крапівы ўсхопліваюцца пухіры. Лобан.
2. Тое, што і пузыр (у 1 знач.). Пачуць ён хоча голас мужны, Махнуць рукой на цёмны вір, Бо ў ім ты — бурбалка-пухір, Пакуль пануе звон ланцужны. Колас. Хваля.. разбіваецца з шумам, уся ў белых пухірах, якія растаюць у момант, і цяпер там, дзе былі яны, блакітны вір вады. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)