Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ланцу́жны цепно́й;
л. саба́ка — цепна́я соба́ка; цепно́й пёс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ланцу́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ланцуга (у 1 знач.). Ланцужны звон.// Зроблены з ланцугоў. Ланцужная падвеска. □ І ланцужныя рвуцца аковы, І змятаюцца здзеку будовы.Гурло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ланцу́г, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Рад аднолькавых металічных звёнаў, паслядоўна злучаных адно з адным.
Л. якара.
2.перан. Суцэльны рад, сукупнасць чаго-н.
Л. людзей.
Горны л.
3.перан. Лінія байцоў, размешчаных на пэўнай адлегласці адзін ад аднаго.
Бегчы ланцугом (прысл.).
4. Устройства з шэрагу злучаных між сабой элементаў, якія ўтвараюць суцэльную лінію (спец.).
Электрычны л.
◊
Як з ланцуга сарваўся (разм.) — пра нястрыманага, злога чалавека.
|| памянш.ланцужо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1—3 знач.).
|| прым.ланцу́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Л. сабака.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
brytan
м.ланцужны (прывязны) сабака
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
łańcuchowy
łańcuchow|y
ланцуговы, ланцужны;
reakcja ~a — ланцуговая рэакцыя;
pies ~y — ланцужны (прывязны) сабака
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недалу́жны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Слабы, хваравіты. Быў гэты певень крыху недалужны, кульгаў на адну нагу.Лынькоў.// Бяссільны. Пакуль пануе звон ланцужны, То твой пратэст — крык недалужны.Колас.
2. Непрыглядны, няскладны, няўклюдны. З выгляду [чалавек] так сабе — недалужны, затое на язык бойкі: за словам у кішэню не лезе.Якімовіч.// Недарэчны, сказаны не да месца. [Лясніцкі] хацеў быў перавесці.. [Нініны словы] на жарт, але замест гэтага вырваўся з вуснаў недалужны дакор.Зарэцкі.
3.перан. Недалёкі, прастакаваты. [Рыбаку] на хвіліну здалося, што Партноў.. нейкі недалужны блытанік, але тут жа ён здагадаўся: следчы хоча заблытаць яго.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пухі́р, ‑а, м.
1. Балючае ўздуцце скуры (ад апёку, трэння, укусу і пад.). На далонях ускочылі і палопаліся вадзяныя пухіры.Грахоўскі.[Мароз:] — Не быў жа я такі, не было ў мяне гэтай мяшчанскай далікатнай скуры, на якой ад дотыку крапівы ўсхопліваюцца пухіры.Лобан.
2. Тое, што і пузыр (у 1 знач.). Пачуць ён хоча голас мужны, Махнуць рукой на цёмны вір, Бо ў ім ты — бурбалка-пухір, Пакуль пануе звон ланцужны.Колас.Хваля.. разбіваецца з шумам, уся ў белых пухірах, якія растаюць у момант, і цяпер там, дзе былі яны, блакітны вір вады.М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саба́кам. Hund m -(e)s, -e;
дваро́вы саба́ка Hófhund m;
ланцу́жны саба́ка Kéttenhund m;
го́нчы саба́ка Hétzhund m, Jágdhund m;
вышуко́вы саба́ка Spürhund m, Polizéihund m;
службо́вы саба́ка Díensthund m;
◊
саба́кі брэ́шуць, а конь ідзе́≅ was ein Ésel von mir spricht, das acht’ ich nicht;
стамі́ўся, як саба́каразм. ich bin húndemüde;
вось дзе саба́ка закапа́ны hier liegt (álso) der Hund begráben ≅ da liegt der Háse im Pféffer;
мне гэ́та патрэ́бна як саба́ку пя́тая нага́разм. das bráuche ich überháupt nicht; das ist (so) ǘberflüssig wie ein Kropf;
ве́шаць саба́к накаго-н.разм.j-n verléumden, j-n zu Únrecht beschúldigen;
яго́ з саба́камі не зно́йдзеш er ist nírgends zu fínden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)