Verbum

анлайнавы слоўнік

ланцуго́вы, -ая, -ае.

1. 3 ланцугамі, на ланцугах; які дзейнічае з дапамогай ланцугоў (у 1 знач.).

Ланцуговая перадача.

2. Які ідзе адзін за адным падобна звёнам ланцуга.

Ланцуговая рэакцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ланцуго́вы, ‑ая, ‑ае.

1. З ланцугамі, на ланцугах; які дзейнічае з дапамогай ланцугоў. Ланцуговая перадача. Ланцуговы мост.

2. Размешчаны адзін за другім падобна звенням ланцуга.

•••

Ланцуговая рэакцыя гл. рэакцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ланцуго́вы

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ланцуго́вы	ланцуго́вая	ланцуго́вае	ланцуго́выя
Р.	ланцуго́вага	ланцуго́вай ланцуго́вае	ланцуго́вага	ланцуго́вых
Д.	ланцуго́ваму	ланцуго́вай	ланцуго́ваму	ланцуго́вым
В.	ланцуго́вы (неадуш.) ланцуго́вага (адуш.)	ланцуго́вую	ланцуго́вае	ланцуго́выя (неадуш.) ланцуго́вых (адуш.)
Т.	ланцуго́вым	ланцуго́вай ланцуго́ваю	ланцуго́вым	ланцуго́вымі
М.	ланцуго́вым	ланцуго́вай	ланцуго́вым	ланцуго́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

радыка́льна-ланцуго́вы

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	радыка́льна-ланцуго́вы	радыка́льна-ланцуго́вая	радыка́льна-ланцуго́вае	радыка́льна-ланцуго́выя
Р.	радыка́льна-ланцуго́вага	радыка́льна-ланцуго́вай радыка́льна-ланцуго́вае	радыка́льна-ланцуго́вага	радыка́льна-ланцуго́вых
Д.	радыка́льна-ланцуго́ваму	радыка́льна-ланцуго́вай	радыка́льна-ланцуго́ваму	радыка́льна-ланцуго́вым
В.	радыка́льна-ланцуго́вы (неадуш.) радыка́льна-ланцуго́вага (адуш.)	радыка́льна-ланцуго́вую	радыка́льна-ланцуго́вае	радыка́льна-ланцуго́выя (неадуш.) радыка́льна-ланцуго́вых (адуш.)
Т.	радыка́льна-ланцуго́вым	радыка́льна-ланцуго́вай радыка́льна-ланцуго́ваю	радыка́льна-ланцуго́вым	радыка́льна-ланцуго́вымі
М.	радыка́льна-ланцуго́вым	радыка́льна-ланцуго́вай	радыка́льна-ланцуго́вым	радыка́льна-ланцуго́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рэа́кцыя¹, -і, ж.

1. гл. рэагаваць.

2. Ператварэнне адных рэчываў у другія (хімічная рэакцыя) або пераўтварэнне атамных ядзер у выніку іх узаемадзеяння з іншымі элементарнымі часціцамі (ядзерная рэакцыя).

Ланцуговая р. (самастойны працэс пераўтварэння атамаў — у хімічнай рэакцыі або атамных ядзер — у ядзернай рэакцыі; таксама перан.: пра шэраг дзеянняў, якія ўзаемна выклікаюцца; кніжн.).

3. Рэзкая перамена ў самаадчуванні, упадак, слабасць пасля ўздыму, напружання.

Паслястрэсавая р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цепно́й^I (к цепь);

1. в разн. знач. ланцуго́вы;

цепно́е колесо́ ланцуго́вае ко́ла;

цепно́й мост ланцуго́вы мост;

цепны́е кора́ллы зоол. ланцуго́выя кара́лы;

цепна́я ли́ния мат. ланцуго́вая лі́нія;

цепна́я реа́кция физ., перен. ланцуго́вая рэа́кцыя;

2. (привязанный на цепь) ланцу́жны;

цепна́я соба́ка ланцу́жны саба́ка;

3. / цепно́е пра́вило мат. склада́нае трайно́е пра́віла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

переда́ча в разн. знач. перада́ча, -чы ж.;

переда́ча перехо́дного зна́мени перада́ча перахо́днага сця́га;

переда́ча по ра́дио перада́ча па ра́дыё;

цепна́я переда́ча техн. ланцуго́вая перада́ча.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перада́ча, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. перадаваць — перадаць (у 1–8 знач.).

2. Тое, што перадаецца па радыё, тэлебачанню. Музычная перадача. □ — Таварышы радыёслухачы! Пачынаем нашу навагоднюю перадачу. Якімовіч.

3. Прадукты харчавання, рэчы, якія перадаюцца каму‑н. (у турму, бальніцу і пад.). Пакуль ішло следства, Анэта пасылала Марціну перадачы: харчаванне, тытунь, бялізну. Чарнышэвіч. Калісьці ў аддзяленні выпіскі яна прымала наведвальнікаў, збірала, адносіла ў палату перадачы. Грамовіч.

4. Спец. Механізм, які перадае рух ад адной часткі машыны, прыстасавання да другой. Шарнірная перадача. Ланцуговая перадача.

•••

Каробка перадач гл. каробка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэа́кцыя I ж., в разн. знач. реа́кция;

хімі́чныя ~цыі — хими́ческие реа́кции;

р. аргані́зма на хо́лад — реа́кция органи́зма на хо́лод;

р. пасля́ мо́цнай узбу́джанасці — реа́кция по́сле си́льного возбужде́ния;

○ ланцуго́вая р. — цепна́я реа́кция;

р. замяшчэ́ння — хим. реа́кция замеще́ния

рэа́кцыя II ж., полит. реа́кция

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэа́кцыя ¹, ‑і, ж.

1. Дзеянне або ўчынак, які з’яўляецца адказам на якое‑н. уздзеянне. Здарылася дзіўнае: вучні заапладзіравалі маім словам. Хлопцы гучна і весела запляскалі. Дзяўчаты сарамліва апусцілі вочы. Такая неспадзяваная рэакцыя збянтэжыла мяне і трохі спалохала. Шамякін. Смех выклікаў у дзяўчат дваякую рэакцыю. Васілевіч.

2. Спец. Адказ арганізма на тое ці іншае знешняе раздражненне або ўздзеянне. Рэакцыя вока на святло. □ Такія рэакцыі прынята лічыць за паказчык актыўнага цячэння інфармацыі. «Весці». // Рэзкая перамена ў самаадчуванне слабасць пасля моцнага напружання, узбуджэння. Рэакцыя пасля перанапружання.

3. Фізіка-хімічнае ўзаемадзеянне паміж двума або некалькімі рэчывамі.

•••

Ланцуговая рэакцыя — рэакцыя, пры якой прадукты яе могуць зноў уступаць у злучэнні з зыходнымі прадуктамі.

Рэакцыя замяшчэння — хімічнае ператварэнне, пры якім у малекуле злучэння атамы аднаго элемента становяцца на месца атамаў другога элемента.

[Ад лац. re — проці і actio — дзеянне.]

рэа́кцыя ², ‑і, ж.

Палітыка жорсткага падаўлення рэвалюцыйнага руху і грамадскага прагрэсу, якую вядуць эксплуататарскія класы ў барацьбе за захаванне або зварот сваіх правоў і палітычнага панавання. // зб. Рэакцыянеры, рэакцыйныя сілы. Міжнародная рэакцыя. Прошукі рэакцыі. □ І ў Купалы і ў Коласа вораг .. заўсёды называецца сваім спецыяльным імем: «пан», «ксёндз» — цэнтральныя фігуры польскай рэакцыі. Таўлай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)