лаба́сты, -ая, -ае.
Шыракалобы, з вялікім ілбом.
Л. чалавек.
|| наз. лаба́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаба́сты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
лаба́сты |
лаба́стая |
лаба́стае |
лаба́стыя |
| Р. |
лаба́стага |
лаба́стай
лаба́стае |
лаба́стага |
лаба́стых |
| Д. |
лаба́стаму |
лаба́стай |
лаба́стаму |
лаба́стым |
| В. |
лаба́сты (неадуш.)
лаба́стага (адуш.) |
лаба́стую |
лаба́стае |
лаба́стыя (неадуш.)
лаба́стых (адуш.) |
| Т. |
лаба́стым |
лаба́стай
лаба́стаю |
лаба́стым |
лаба́стымі |
| М. |
лаба́стым |
лаба́стай |
лаба́стым |
лаба́стых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лаба́сты разг., см. лаба́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаба́сты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і лабаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лоба́стый разг. лаба́ты, лаба́сты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаба́ты, -ая, -ае (разм.).
1. Бязрогі, які не мае рог.
Лабатая карова.
2. Тое, што і лабасты.
3. перан. Круглы, высокі, падобны на лоб.
Л. ўзгорак.
|| наз. лаба́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Лабе́й, лобёй ’лабасты чалавек’ (ТС). Да лобі. Аб суфіксе -ей гл. Сцяцко (Афікс. наз., 151).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лобан ’лабасты чалавек’. (ТС). Укр. лоба́нь ’тс’. Да лоб 1 (гл.). Рус. лоба́н мае іншую семантыку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаба́ты ’лабасты, чалавек з вялікім ілбом’ (ТСБМ, Нас., Янк. Мат., Мат. Гом., Гарэц., Шат.), ’бязрогі (аб карове)’, ’жывёла, якая мае знак на лбе’ (Янк. Мат., Нас., Нас. Зб., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг.), укр. лобатий, рус. лобатий. Значэнне ’бязрогі’ ў лексемы лабаты сустракаецца ў суседніх жытом., пск. і ёнаўск. гаворках. Прыметнік, утвораны ад лоб 1 і ацэначнага суф. ‑аты, для якога Карскі (2–3, 44) вылучае значэнне ’вялікая колькасць якасці’. Такельскі (ABSL, 13, 69) сцвярджае, што польск. łobaty ’вялікі’ (ля Вільні) з’яўляецца літуанізмам, якому адпавядае літ. láibas ’вялікі, моцны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фло́цкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да флоту, належыць яму; прызначаны для флоту. У абароне Севастопаля прымалі ўдзел 14 пяхотных дывізій (42 палкі), 17 флоцкіх экіпажаў і караблі Чарнаморскага флоту. «Помнікі». У час грамадзянскай вайны я сустракаў шмат маракоў з Балтыкі, з многімі з іх сябраваў, ведаў некалькі былых флоцкіх афіцэраў. Сяргейчык. // Уласцівы, характэрны для флоту, прыняты на флоце. [Сын] прыязджаў заўсёды нечакана, пад вечар, мажны, лабасты, у цёмным касцюме і ў чорнай флоцкай фуражцы, якую ўжо колькі год насіў пасля службы. М. Стральцоў.
2. у знач. наз. фло́цкі, ‑ага, м. Той, хто служыць ва флоце; марак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)