ку́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ку́с ку́сы
Р. ку́са ку́саў
Д. ку́су ку́сам
В. ку́с ку́сы
Т. ку́сам ку́самі
М. ку́се ку́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кус м., разг. кус

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кус прост. кусо́к, -ска́ м., кава́лак, -лка м., кус, род. ку́са м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кус, ‑а, м.

Разм. Кусок, звычайна вялікі. Кус хлеба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кус ’кусок’ (ТСБМ, Нас., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Бяльк., Сержп. Ск., Гарэц.). Гл. кусаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спаку́са, -ы, мн. -ы, -ку́с, ж.

1. Тое, што вельмі вабіць чалавека, спакушае, выклікае неадольнае жаданне, цягу да чаго-н.

Не паддавацца ніякім спакусам.

2. Схіленне да інтымнай блізкасці; прывабліванне.

Была яна не толькі чароўнай весялухай, але і зводніцай на спакусу.

|| прым. спаку́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ку́сма́н ’вялікі кавалак’ (ТС, Шатал.). Да кус (гл.). Суфікс ‑ман (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 54).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Адвільге́паць ’адрэзаць вялікі кавалак’, адвільгепаны ’адрэзаны (кус)’ (Яўс.). Кантамінацыйнае ўтварэнне на аснове адгепаць і, магчыма, адвавуліць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Куса́нік ’недаедзены маленькі кавалачак’ (Мат. Гом., Яўс., Нар. сл., Шн., Жд. 3, Янк. Мат., Гарэц.). Да кус (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ку́са ’цяжка, недастаткова’ (Нас.). Укр. кусай ’куцы, недастатковы’, балг. къс ’кароткі, недастатковы, нізкі’, серб.-харв. кус ’тс’, польск. kusy, чэш. kusy, славац. kusy, в.-луж. kusi, н.-луж. kušy ’тс’. Прасл. /шяъ, якое можна разглядаць як и/д‑ дублет да kęs 7 > (гл. кус) (Брукнер, KZ. 42, 351; Слаўскі, SO, 18, 275–276). Параўн. куца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)