курта́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
курта́ты |
курта́тая |
курта́тае |
курта́тыя |
| Р. |
курта́тага |
курта́тай
курта́тае |
курта́тага |
курта́тых |
| Д. |
курта́таму |
курта́тай |
курта́таму |
курта́тым |
| В. |
курта́ты (неадуш.)
курта́тага (адуш.) |
курта́тую |
курта́тае |
курта́тыя (неадуш.)
курта́тых (адуш.) |
| Т. |
курта́тым |
курта́тай
курта́таю |
курта́тым |
курта́тымі |
| М. |
курта́тым |
курта́тай |
курта́тым |
курта́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
курта́ты, -ая, -ае (разм.).
1. 3 кароткім або адсечаным хвастом (пра жывёл).
К. сабака.
2. перан. Невялікага росту, малы, кароткі.
К. чалавек.
3. Цесны (пра адзенне).
К. пінжачок.
4. перан. Няпоўны, абмежаваны (іран.).
К. канспект.
|| наз. курта́тасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
курта́ты разг., прям., перен. ку́цый, кургу́зый;
к. саба́ка — кургу́зая (ку́цая) соба́ка;
к. пінжачо́к — ку́цый (кургу́зый) пиджачи́шко
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
курта́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. З кароткім хвастом (пра жывёл). Так і здавалася, што тут ад шуму нашай машыны падымуцца і закружаць імклівыя куртатыя качкі. Скрыган.
2. Недастатковага росту; малы, кароткі. У натоўпе, што імгненна радзеў, Міхась заўважыў куртатага няўклюднага чалавека і вельмі ўзрадаваўся. Асіпенка. Хвойнік на балоце расце на купінах. Ён там куртаты, нізкі і напалову сухі. Галавач. / Пра пальцы. Калі Дарошка прыкурвае, я заўважаю, што вялікі палец на яго правай руцэ нейкі куртаты. Шынклер.
3. Кароткі, цесны (пра адзенне). Куртаты пінжак.
4. перан. Іран. Абмежаваны, няпоўны. Руху ўперад няма і ў жартах А. Паўловіча: куды ні зірні — усё той жа куртаты змест, гумар [якога] зусім знікае ў надзвычайна расцягнутых вершах. Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Курта́ты 1 ’бясхвосты’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), ’маларослы’ (Гарэц.). Укр. куртатій ’тс’. Прыметнік з прадуктыўным суфіксам ‑аты. У іншых славянскіх мовах гэты суфікс не зафіксаваны (параўн. Слаўскі, 3, 414), таму слова трэба лічыць беларуска-ўкраінскай інавацыяй. Агульнараспаўсюджанае ў заходнеславянскіх мовах kurta ’сабака з адрэзаным хвастом’ запазычана з лац. curtus ’кароткі’ (с.-лац. curtus canis ’сабака з адрэзаным хвастом’).
Курта́ты 2 ’чорт’ (Федар.). Да куртаты 1 (гл.). Параўн. куцы 1 ’кароткі’ і куцы 2 ’чорт’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
короткохво́стый караткахво́сты, курта́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ку́цый прям., перен. курта́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бясхво́сты, ‑ая, ‑ае.
Які не мае хваста; куртаты. Бясхвосты кот, певень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Курда́ты ’малы ростам, куртаты’ (ТС). Да курда (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)