куламе́са, -ы, ж. (разм.).
1. Гразь, змешаная са снегам, вязкая маса чаго-н.
2. перан. Бязладдзе, неразбярыха.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куламе́са
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
куламе́са |
| Р. |
куламе́сы |
| Д. |
куламе́се |
| В. |
куламе́су |
| Т. |
куламе́сай куламе́саю |
| М. |
куламе́се |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
куламе́са ж., разг.
1. ме́сиво ср.;
2. перен. су́толока, неразбери́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
куламе́са, ‑ы, ж.
Разм.
1. Гразь, змешаная са снегам. // Мяцеліца, мокры снег. Мы крочым, не зважаючы на лужыны і снежную куламесу, не адчуваючы, што прамоклі па пояс, што нашы пінжакі і кашулі расхрысталіся. Кухараў.
2. перан. Неразбярыха, беспарадак. [Кунц:] І, ведаеце, калі я і забываюся часам на гэтую крывавую куламесу, якую мы называем вайной, то толькі ў тыя мінуты, калі гляджу на фота сваіх малых. Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Куламе́са ’блытаніна, сумесь, штурханіна, мітусня’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Яруш., Бяльк.), ’гразь, змешаная са снегам’ (ТСБМ). Гл. куламесіцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раскаламса́ць, раскаламсі́ць ’размясіць’ (Юрч.). Параўн. з каламеса, каламесіца ’блытаніна, мешаніна’, каламесны ’блытаны, мяшаны’ (Байк. і Некр.). Роднаснае да раскалле (гл.), што ад прасл. *kalъ > ’гразь’. Імаверна, утворана складаннем кал і мясіць ’змешваць, замешваць’ > ‑каламясі́ць з далейшай дээтымалагізацыяй. Гл. куламеса, куламесіцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мітусня, мітусяніна, мітусенне, сумятня, таўкатня, таўканіна, штурхатня, штурханіна, валтузня, тлум; беганіна, таўханіна, таўпеханне, крутаверць, мітульга, куламеса, катавасія, садом (разм.); галда, гам, тармаса (абл.); пекла, гвалт (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)