крэ́пасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
крэ́пасць |
крэ́пасці |
| Р. |
крэ́пасці |
крэ́пасцей
крэ́пасцяў |
| Д. |
крэ́пасці |
крэ́пасцям |
| В. |
крэ́пасць |
крэ́пасці |
| Т. |
крэ́пасцю |
крэ́пасцямі |
| М. |
крэ́пасці |
крэ́пасцях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэ́пасць¹, -і, мн. -і, -ей, ж.
Умацаваны пункт з доўгачасовымі абараняльнымі збудаваннямі; цвердзь.
Брэсцкая к.
|| прым. крапасны́, -а́я, -о́е.
К. вал.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэ́пасць I ж., воен. кре́пость;
лята́ючая к. — лета́ющая кре́пость
крэ́пасць II ж., ист. (купчая) кре́пость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крэ́пасць 1, ‑і, ж.
Умацаваны пункт з пастаянным гарнізонам, узбраеннем і прыпасамі, прызначаны для кругавой абароны і доўгай барацьбы ва ўмовах асады. Марская крэпасць. Абаронцы Брэсцкай крэпасці. Узяць крэпасць. // Месца зняволення людзей, якім прад’яўляліся асабліва цяжкія абвінавачванні. Петрапаўлаўская крэпасць. □ Газету затрымлівалі, штрафавалі, канфіскавалі і, нарэшце, зусім забаранілі, а рэдактара засудзілі на год .. ў крэпасць. Колас.
крэ́пасць 2, ‑і, ж.
У выразе: купчая крэпасць — дакумент аб куплі і продажы нерухомай маёмасці ў дарэвалюцыйнай Расіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крэпасць, цвярдыня, бастыён, цытадэль, рэдут, равелін, форт, акропаль
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тверць ’цвёрдасць, зацвярдзенне’ (пух., Сл. ПЗБ), ст.-бел. тве́ржа ’крэпасць, цытадэль’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр. твердь ’гарт’, тве́рджа ’цвёрдасць; крэпасць’, рус. твердь ’цвёрдасць; крэпасць’, стараж.-рус. твьрдь ’нябесны звод; крэпасць’, польск. twierdz ’цвёрдасць’, старое ’крэпасць’, twierdza ’крэпасць’, в.-луж. twjerdź ’цвёрдасць; сухадол’, н.-луж. twarź ’цвёрдасць; сухадол; крэпасць’, чэш. tvrz, славац. tvrdz ’крэпасць’, балг. твърд ’цвёрдасць; крэпасць’, ст.-слав. тврьдь ’тс’. Дэрыват ад цвёрды (гл.), значэнне ’крэпасць’ лічыцца калькай лац. firmitās ’цвёрдасць; крэпасць, умацаванне’ або с.-в.-ням. vestenunge ’умацаванне, крэпасць’ (Фасмер, 4, 32). Хутчэй за ўсё, слова ўзнікла ў выніку дыстантнай дысіміляцыі з цвердзь (цьвердзь) ’усякая цвёрдая, моцная аснова’ (Ласт.), гл. Пра магчымасць запазычання формаў са значэннем ’крэпасць’ са стараславянскай гл. ЕСУМ, 5, 532.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кре́постьI воен. крэ́пасць, -ці ж., цытадэ́ль, -лі ж.;
лета́ющая кре́пость ав. лята́ючая крэ́пасць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ку́пчая, ‑ай, ж.
Тое, што і купчая крэпасць (гл. крэпасць 2). [Авяліна] трымае ў руках купчую на фальварак — кавалак глянцаванай паперы з пячаткаю. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)