крэ́мній

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. крэ́мній
Р. крэ́мнію
Д. крэ́мнію
В. крэ́мній
Т. крэ́мніем
М. крэ́мніі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крэменязём, -у, м.

Назва двухвокісу крэмнію, распаўсюджанага ў прыродзе ў выглядзе крэменю, кварцу, горнага хрусталю, аметысту.

|| прым. крэменязёмны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крэ́мніевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да крэмнію. // Які змяшчае ў сабе крэмній. Крэмніевая кіслага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіліко́з, ‑у, м.

Прафесійная хвароба, што выклікаецца працяглым удыханнем пылу, які ўтрымлівае свабодны двухвокіс крэмнію..

[Лац. silex, silicis — крэмень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дуралюмі́н, ‑у, м.

Лёгкі і трывалы сплаў алюмінію і медзі з прымессю марганцу, крэмнію і інш.

[Ад лац. durus — цвёрды і слова алюміній.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крэменязём, ‑у, м.

Устарэлая назва двухвокісу крэмнію, распаўсюджанага ў прыродзе ў выглядзе крэменю, кварцу, горнага хрусталю, аметысту.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карбару́нд, ‑у, М ‑дзе, м.

Злучэнне крэмнію з вугляродам — вельмі цвёрдае крышталічнае рэчыва, якое прымяняецца для шліфоўкі сталі, вырабу вогнетрывалых матэрыялаў і пад.

[Ад лац. carbo — вугаль і ням. rund — круглы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кварц, ‑у, м.

1. Вельмі распаўсюджаны ў зямной кары мінерал, які сустракаецца ў выглядзе крышталяў і суцэльнай зярністай масы; двухвокіс крэмнію. Звычайны кварц. Слюдзяны кварц.

2. Разм. Абпраменьванне кварцавай лямпай з лячэбнымі мэтамі. Назначыць кварц. Лячыць кварцам.

[Ням. Quarz.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)