крывяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. крывяны́ крывяна́я крывяно́е крывяны́я
Р. крывяно́га крывяно́й
крывяно́е		 крывяно́га крывяны́х
Д. крывяно́му крывяно́й крывяно́му крывяны́м
В. крывяны́ (неадуш.)
крывяно́га (адуш.)		 крывяну́ю крывяно́е крывяны́я (неадуш.)
крывяны́х (адуш.)
Т. крывяны́м крывяно́й
крывяно́ю		 крывяны́м крывяны́мі
М. крывяны́м крывяно́й крывяны́м крывяны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крывяны́, -а́я, -о́е.

1. гл. кроў.

2. Які складаецца з крыві.

Крывяная пляма.

3. Прыгатаваны з крыві, з крывёю.

Крывяная каўбаса.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крывяны́ кровяно́й;

○ чырво́ныя ~ны́я ша́рыкі — кра́сные кровяны́е ша́рики;

бе́лыя ~ны́я ша́рыкі — бе́лые кровяны́е ша́рики

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крывяны́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да крыві (у 1 знач.). Крывяны ціск. // Які складаецца з крыві, змяшчае ў сабе кроў. Крывяная капля. // Прыгатаваны з крыві. Крывяная каўбаса.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кроў, крыві́; Т кро́ўю і крывёй, ж.

1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў.

Артэрыяльная к.

2. перан. Блізкае кроўнае сваяцтва.

Адной крыві.

3. Пра пароду жывёл.

Бульдог чыстай крыві.

◊

Гарачая кроў — пра тэмпераментнага чалавека.

Кроў за кроў — помсціць забойствам за забойства.

Кроў з малаком — пра чалавека з румяным свежым тварам.

Кроў іграе (кіпіць) у каго — пра багацце жыццёвых сіл, энергіі.

Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) — пра пачуццё жаху, моцнага перапуду.

Льецца (праліваецца) кроў — пра масавае забойства, звычайна ў час вайны.

Плоць ад плоці, кроў ад крыві (кніжн.) — аб тым, што створана ўласнай працай і клопатамі.

Псаваць кроў каму — псаваць настрой, раздражняць.

Сэрца кроўю абліваецца — цяжка каму-н. ад душэўнага болю, пачуцця спагады, жалю.

Умыцца кроўю — быць збітым.

|| прым. крывяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

К. ціск (ціск крыві ў сасудах).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кровяно́й крывяны́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ненарма́льны, -ая, -ае.

1. Які мае адхіленні ад нормы.

Н. крывяны ціск.

2. Душэўнахворы; псіхічна неўраўнаважаны (разм.).

|| наз. ненарма́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ціск, -у, м.

1. гл. ціснуць.

2. Сіла, што дзейнічае на якую-н. паверхню ў разліку на адзінку плошчы паверхні (спец.).

Ц. паветра.

Ц. пары на сценкі катла.

3. Тое, што і крывяны ціск (разм.).

Праверыць ц.

4. Пра павышаны крывяны ціск у каго-н. (разм.).

Ад ціску баліць галава.

5. перан. Уздзеянне на каго-, што-н., насілле над чыёй-н. воляй, перакананнямі; прымус.

Эканамічны ц.

○ Атмасферны ціск — напор атмасферы на ўсе размешчаныя ў ёй прадметы і на зямную паверхню.

Крывяны ціск — сіла, што дзейнічае на сценкі крывяносных сасудаў чалавека і жывёл пад уплывам кровазвароту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

альбумі́н, ‑у, м.

Спец. Просты бялок, які раствараецца ў вадзе. Малочны альбумін. Крывяны альбумін.

[Ад лац. albumen, albuminis — бялок.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

артэрыя́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да артэрыі (у 1 знач.). Артэрыяльная кроў. Артэрыяльны крывяны ціск.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)