кру́мкаць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
кру́мкае |
кру́мкаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
кру́мкаў |
кру́мкалі |
| ж. |
кру́мкала |
| н. |
кру́мкала |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
кру́мкаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кру́мкаць несов.
1. ка́ркать;
2. (о лягушках) ква́кать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кру́мкаць, ‑ае; незак.
1. Утвараць гукі, падобныя на «крум-крум» (пра крумкачоў). Трывожна крумкаў на сасонцы крумкач, махаючы крылом. Вялюгін.
2. Абл. Крактаць, квакаць (пра жаб). Крумкалі жабы ў кар’ерах, запоўненых вельмі дарагой тут вадой. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кру́мкаць 1 ’пра жаб’ (Сержп. Ск., ТС), ’пра крумкачоў’ (Яруш., Шатал.). Гл. крумкач.
Кру́мкаць 2 ’капрызіць (пра дзяцей)’ (Федар. Рук.), ’выпрошваць’ (Сцяц.). Магчыма, кантамінацыя крумкаць 1 (гл.) і канькаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
закру́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць крумкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кру́мканне ср.
1. ка́рканье;
2. ква́канье; см. кру́мкаць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кру́мканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. крумкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Крумканне крумкача. □ Спеў салаўёў, аднастайнае крумканне жаб у блізкай крыніцы, пах чаромхі і бэзу расчулілі Чыжыка. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кро́мкаць 1 ’каркаць (пра крык гругана)’ (Нар. лекс.). Гл. крумкаць.
◎ Кромкаць 2 ’выпрошваць’ (Сцяшк. Сл.). Магчыма, кантамінацыя кромкацьі (гл.) і канькаць ’выпрошваць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крумка́ч 1 ’воран, груган’ (ТСБМ, Шат., Бяльк., Шн., Сержп. Ск., Сержп. Грам., Федар. VII, Сл. паўн.-зах.). Параўн. крумкач, крункач і літ. krunkōčius ’тс’ (там жа, 2, 530). Балтызм, які ўзыходзіць да літ. kruñkti ’каркаць (пра варон)’. Наўрад ці неабходна разглядаць бел. крумкач, крункач як гібрыднае ўтварэнне (літоўскі корань, беларускі суфікс). Дакладным адпаведнікам бел. крункач з’яўляецца літ. krunkōčius ’воран’. Зразумела, што ўсе прыклады балтыйскай лексічнай інфільтрацыі ўзніклі ва ўмовах білінгвізму. Гл. Грынавецкене і інш. LKK, 16, 180; Лаўчутэ, Балтизмы, 69.
Крумка́ч 2 ’жаба’ (Жд. 2, Сл. паўн.-зах.). Крумкач (назва жабы), відаць, узнікла як кантамінаваная форма ад кумкаць (толькі пра жаб) (гл.) і крумкаць 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)