кроль, -ю, м.
Стыль спартыўнага плавання, пры якім робяцца пераменныя грабкі паўсагнутымі рукамі.
Плысці кролем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кроль (род. кро́лю) м., спорт. кроль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кроль спорт. кроль, род. кро́лю м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кроль, ‑ю, м.
Найбольш хуткі спосаб плавання з пераменнай работай ног і рук.
[Англ. crawl.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кроль ’трус’ (Ян., Мат. Гом.). Адваротнае ўтварэнне ад кролік 1 (гл.), магчыма, яшчэ на польскай моўнай глебе. Параўн., аднак, Замосцінска–Куцалава, JP, 35, 289–295.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыль ’трус, кролік’ (Дразд.). Гл. кроль.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Круль: тры круле ’назва свята вадохрышча ў католікаў, а таксама тэатралізаванага абходу — калядавання’ (Жыв. сл.). Ст.-бел. круль, кроль ’кароль’ (з 1351 г.). Польская форма і яе вытворныя атрымалі шырокае распаўсюджанне (гл. Булыка, Запазыч., 178).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каро́ль 1 укр. король, рус. король, чэш. král, в.-луж. kral, польск. król, балг. крал, серб.-харв. кра̑љ, славен. kralj, прасл. korlь. Традыцыйная этымалогія зводзіцца да запазычання у якасці тытула імені Карла Вялікага (як цэсар, якое зыходзіла да імені Цэзара). Запазычанне мела месца да метатэзы плаўных у славянскіх мовах, таму гэта фанетычная з’ява атрымала абсалютную храналогію (VIII–IX стст.) у адпаведнасці з даціроўкай праўлення Карла Вялікага. Калі ж не прымаць этымалогіі korlь < Karl, мы адразу пазбаўляемся крытэрыю для храналагізацыі. Існуе іншая магчымасць этымалагізацыі прасл. korlь, для якога словам-крыніцай аб’яўляецца прагерм. karla ’стары, старэйшына’ (ст.-ісл. karl ’муж знатнага роду’, фінскі германізм karilas ’стары’). Прыняцце гэтай гіпотэзы мяняе храналогію запазычання ў бок значна большай старажытнасці (Параўн. Мартынаў, Лекс. взаим., 68–71; Трубачоў, Эт. сл., 11, 82–89).
Каро́ль 2 ’трус’ (Шатал., Сл. паўн.-зах.). У значэнні ’трус’ мы сустракаем у бел. дыялектах формы кролік і кроль. Апошняе, на нашу думку, з’яўляецца зваротнай дэрывацыяй ад кролік, якое запазычана з польск. królik. Польская форма, у сваю чаргу, з ням. Künigl < лац. cuniculus. Ням. лексема асэнсоўвалася як Nomen deminulivum ад König ’кароль’ (Бернекер, 572; Фасмер, 2, 380).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)