кра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. Рухацца, скранацца з месца.

Машына кратаецца з месца.

2. Варушыцца.

У траве нешта кратаецца.

|| зак. пакра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кра́тацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. кра́таюся кра́таемся
2-я ас. кра́таешся кра́таецеся
3-я ас. кра́таецца кра́таюцца
Прошлы час
м. кра́таўся кра́таліся
ж. кра́талася
н. кра́талася
Загадны лад
2-я ас. кра́тайся кра́тайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час кра́таючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кра́тацца несов., разг.

1. (сдвигаться с места, направляться куда-л.) тро́гаться;

2. шевели́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм.

1. Рухацца, варушыцца. Ледзь-ледзь краталася толькі бляшанае лісце асін. Броўка. На левай вудзе кратаўся паплавок. Ваданосаў.

2. перан. Абуджацца, узнікаць (пра пачуцці, думкі і пад.). [Стараста] быў узбуджаны і ўсхваляваны, але гэта ўсё не дасягала глыбіні душы, і недзе ў схаваным кутку краталася радасць. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пакра́тацца гл. кратацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

Пачаць кратацца; варушыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Пачаць кратацца. // Крануцца, варухнуцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пакра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Злёгку, трохі паварушыцца, пачаць кратацца. Акцызнік павітаўся, але вачэй на старшыню не падняў. Пакратаўся толькі, — як бы адсоўваўся і даваў яму месца на ложку. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дви́гаться

1. ру́хацца; (идти) ісці́;

2. (шевелиться) варушы́цца, кра́тацца;

3. (по службе) прасо́ўвацца;

4. страд. су́нуцца, со́вацца, со́ўгацца; ру́хацца; варушы́цца, кра́тацца; см. дви́гать​ 1, 2, 3, 5.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тро́гаться​I несов.

1. (сдвигаться с места, направляться куда-л.) ру́шыцца, кра́тацца, крана́цца;

тро́гаться в путь ру́шыць у даро́гу;

по́езд всё ещё не тро́гается цягні́к усё яшчэ́ не кра́таецца (не крана́ецца);

не тро́гаться с ме́ста не кра́тацца з ме́сца;

2. страд. чапа́цца, кра́тацца, крана́цца; см. тро́гать​I 1.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)