перава́га, -і, ДМ -ва́зе, мн. -і, -ва́г, ж.

1. Асаблівасць, што выгадна адрознівае каго-, што-н.; выгада.

Атрымаць перавагу.

Колькасная п.

2. Выключнае права на што-н., прывілея.

Спадчынныя правы і перавагі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́лькасны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ко́лькасны ко́лькасная ко́лькаснае ко́лькасныя
Р. ко́лькаснага ко́лькаснай
ко́лькаснае		 ко́лькаснага ко́лькасных
Д. ко́лькаснаму ко́лькаснай ко́лькаснаму ко́лькасным
В. ко́лькасны (неадуш.)
ко́лькаснага (адуш.)		 ко́лькасную ко́лькаснае ко́лькасныя (неадуш.)
ко́лькасных (адуш.)
Т. ко́лькасным ко́лькаснай
ко́лькаснаю		 ко́лькасным ко́лькаснымі
М. ко́лькасным ко́лькаснай ко́лькасным ко́лькасных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дынамі́чна-ко́лькасны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. дынамі́чна-ко́лькасны дынамі́чна-ко́лькасная дынамі́чна-ко́лькаснае дынамі́чна-ко́лькасныя
Р. дынамі́чна-ко́лькаснага дынамі́чна-ко́лькаснай
дынамі́чна-ко́лькаснае		 дынамі́чна-ко́лькаснага дынамі́чна-ко́лькасных
Д. дынамі́чна-ко́лькаснаму дынамі́чна-ко́лькаснай дынамі́чна-ко́лькаснаму дынамі́чна-ко́лькасным
В. дынамі́чна-ко́лькасны (неадуш.)
дынамі́чна-ко́лькаснага (адуш.)		 дынамі́чна-ко́лькасную дынамі́чна-ко́лькаснае дынамі́чна-ко́лькасныя (неадуш.)
дынамі́чна-ко́лькасных (адуш.)
Т. дынамі́чна-ко́лькасным дынамі́чна-ко́лькаснай
дынамі́чна-ко́лькаснаю		 дынамі́чна-ко́лькасным дынамі́чна-ко́лькаснымі
М. дынамі́чна-ко́лькасным дынамі́чна-ко́лькаснай дынамі́чна-ко́лькасным дынамі́чна-ко́лькасных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

я́касна-ко́лькасны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. я́касна-ко́лькасны я́касна-ко́лькасная я́касна-ко́лькаснае я́касна-ко́лькасныя
Р. я́касна-ко́лькаснага я́касна-ко́лькаснай
я́касна-ко́лькаснае		 я́касна-ко́лькаснага я́касна-ко́лькасных
Д. я́касна-ко́лькаснаму я́касна-ко́лькаснай я́касна-ко́лькаснаму я́касна-ко́лькасным
В. я́касна-ко́лькасны (неадуш.)
я́касна-ко́лькаснага (адуш.)		 я́касна-ко́лькасную я́касна-ко́лькаснае я́касна-ко́лькасныя (неадуш.)
я́касна-ко́лькасных (адуш.)
Т. я́касна-ко́лькасным я́касна-ко́лькаснай
я́касна-ко́лькаснаю		 я́касна-ко́лькасным я́касна-ко́лькаснымі
М. я́касна-ко́лькасным я́касна-ко́лькаснай я́касна-ко́лькасным я́касна-ко́лькасных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прапо́рцыя, ‑і, ж.

1. Суадноснасць частак паміж сабой. Плечы [жанчыны], праўда, вузкія, але ў агульнай прапорцыі яе фігуры зусім нармальныя. Ермаловіч. // Пэўная колькасная суадноснасць паміж чым‑н.

2. Спец. Роўнасць паміж дзвюма адносінамі чатырох велічынь. Арыфметычная прапорцыя.

[Лац. proportio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перава́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.

1. Асаблівасць, якая выгадна адрознівае каго‑, што‑н. ад каго‑, чаго‑н. Пачуццё ўласнай перавагі. Маральная перавага. Колькасная перавага. □ У нас была перавага над ворагам — мы зноў сталі на лыжы. Шамякін. Ёсць адна дзіўная перавага ў старых гаспадынь. Яны вельмі хутка накрываюць стол. Броўка. // Выгада, карысць. Лішні раз .. [людзі] пераканаліся, якую перавагу дае дружны агульны наступ. Маўр.

2. Выключнае права на што‑н., прывілея. Царскі ўрад, праводзячы дыктатуру памешчыкаў-прыгоннікаў, .. [даў] памешчыкам усе правы і перавагі, а ўсе абавязкі ўсклаў на сялян. Лушчыцкі.

•••

Аддаць перавагу каму-чаму гл. аддаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

переве́с м.

1. (действие) перава́жванне, -ння ср., мн. нет;

2. (излишек в весе) разг. перава́жка, -кі ж.; лі́шак, -шку м.;

3. перен. перава́га, -гі ж., мн. нет;

переве́с на на́шей стороне́ перава́га на на́шым баку́;

име́ть переве́с в чём-л. мець перава́гу ў чым-не́будзь;

чи́сленный переве́с ко́лькасная перава́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эне́ргія, ‑і, ж.

1. Адна з асноўных уласцівасцей матэрыі — агульная колькасная мера руху і ўзаемадзеяння ўсіх яе відаў. Закон захавання энергіі. □ Дзяленне ядзер урану суправаджаецца выдзяленнем вялікай колькасці энергіі. «Маладосць». // Здольнасць якога‑н. цела, рэчыва і пад. выконваць якую‑н. работу або быць крыніцай той сілы, якая можа выконваць работу. Шмат часу забірала .. вырашэнне такіх пытанняў, як выкарыстанне энергіі марскіх прыліваў і адліваў або атрыманне яе з арктычнага холаду. Шахавец. Невядомых скарбаў і энергій у прыродзе вельмі многа. Бядуля. // Разм. Электрычны ток. Свая электрастанцыя давала энергію. Гурскі.

2. Дзейная сіла, спалучаная з настойлівасцю ў дасягненні пастаўленай мэты. Усе гэтыя дні Сузан хадзіў вясёлы і ўзрушаны. Ён праявіў нават пэўную энергію і заклапочанасць. Лынькоў. — Аса! аса! — дружна крычалі студэнты, пляскаючы ў далоні і захапляючыся хараством і нястрымнай энергіяй дзяўчыны. Дуброўскі. Многа трэба было энергіі і старання, каб кожная група была зацікаўлена ў сваёй рабоце, каб увесь час трымаць школу на вышыні таго ці іншага настрою. Колас.

•••

Ядзерная (атамная) энергія — унутраная энергія атамнага ядра, якая вылучаецца пры ядзерных рэакцыях.

[Ад грэч. enérgeia — дзеянне, дзейнасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)