ко́лкасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ко́лкасць |
| Р. |
ко́лкасці |
| Д. |
ко́лкасці |
| В. |
ко́лкасць |
| Т. |
ко́лкасцю |
| М. |
ко́лкасці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ко́лкасць, -і, ж.
1. гл. колкі¹, колкі².
2. мн. -і, -ей. З’едлівая насмешка, колкая заўвага.
Гаварыць колкасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́лкасць ж. ко́лкость, язви́тельность
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́лкасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць колкага 1 (у 2 знач.). Колкасць заўвагі.
2. З’едлівая насмешка, колкая заўвага. Гаварыць колкасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́лкі², -ая, -ае.
Які лёгка колецца.
Колкія дровы.
|| наз. ко́лкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́лкі¹, -ая, -ае.
1. Які пры дакрананні колецца; калючы.
Колкія лапкі сасны.
2. перан. З’едлівы, злосны.
Колкія словы.
|| наз. ко́лкасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адхля́снуць
‘адказаць удар на ўдар; адказаць колкасцю на колкасць (адхляснуць каго-небудзь і каму-небудзь)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адхля́сну |
адхля́снем |
| 2-я ас. |
адхля́снеш |
адхля́снеце |
| 3-я ас. |
адхля́сне |
адхля́снуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адхля́снуў |
адхля́снулі |
| ж. |
адхля́снула |
| н. |
адхля́снула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адхля́сні |
адхля́сніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адхля́снуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шпі́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
1. Прыстасаванне з тонкага дроту або пластмасы для заколвання валасоў у жаночай прычосцы. Тады мама нагнулася і, выняўшы з валасоў шпільку, выкалупала ключык са шчыліны. Арабей.
2. Засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне (галоўку). Закалоць кішэню шпількай. // Адзін з відаў іголкі, на тупым канцы якой прымацавана галоўка. Калола Антона гэтае запытанне, нібы накаленая да чырвані шпілька. Бядуля. // Іголка з каляровай галоўкай для аздаблення жаночых галаўных убораў. Жанчына ў старасвецкай дамскай шапачцы, з вялікаю шпількаю ўпоперак цераз яе. Чорны. // перан.; чаго. Пра тое, што падобна на іголку. З зямлі тырчаць чорныя пакручастыя, вузлаватыя карэнні дрэў ды рудыя шпількі вымершай травы. Новікаў.
3. У шавецкай справе — цвік з падвойнай плешкай. Чаравікі на шпільках.
4. Спец. Стрыжань без галоўкі і з разьбой на абодвух канцах, які служыць для змацавання дэталей.
5. толькі мн. (шпі́лькі, ‑лек). Разм. Вузкія і высокія абцасы ў жаночых туфлях, а таксама туфлі на такіх абцасах. Сядзяць будучыя цешчы, Языкі свае палошчуць, Што ў настаўніцы Алёнкі Закароткая сукенка, Што абцасікі як шпількі ў заатэхніка Марылькі. Танк. [Таня] была ў белым лёгкім плацці і белых лодачках-шпільках. Паўлаў.
6. перан. З’едлівая заўвага, колкасць. Гаворка.. пацякла жвавей і лагодней, у ёй не было ўжо ні падкалуплівання, ні шпілек. Хадкевіч. — От такіх кілбас няма там у калгасе, — тонкую шпільку пусціў Цімох. Колас.
•••
Падпусціць шпільку гл. падпусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)