ко́лас, -а, мн. каласы́, каласо́ў, м.

1. Суквецце злакаў і некаторых іншых раслін, у якіх кветкі размяшчаюцца ўздоўж канца сцябла.

Каласы пшаніцы.

2. Суквецце з пладамі, насеннем гэтых раслін.

Спелы к. жытнёвы.

|| памянш. каласо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

|| прым. каласавы́, -а́я, -о́е.

Каласавыя культуры.

Уборка каласавых (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́лас, ‑а; мн. каласы, ‑оў; м.

1. Суквецце большасці злакаў і некаторых іншых раслін, у якіх кветкі не маюць кветаножак і размяшчаюцца ўздоўж канца сцябла. Колас жыта.

2. Суквецце з пладамі, насеннем гэтых раслін. Налітыя сокам каласы схіліліся долу. Чарнышэвіч. / у знач. зб. Жыта шуміць ядраным коласам. Гурло.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ацерушы́ць, ацерушу́, ацяру́шыш, ацяру́шыць; ацяру́шаны; зак.

1. каго-што. Абтрэсці, абабіць (ад снегу, пылу і пад.) з чаго-н.

А. снег з каўняра.

2. што. Памяўшы, аддзяліць (пра зерне, колас).

А. колас.

|| незак. ацяру́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. ацерушы́цца, ацерушу́ся, ацяру́шышся, ацяру́шыцца (да 1 знач.); незак. ацяру́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

злак, -а, мн. -і, -аў, м.

Расліна са сцяблом у форме саломіны і дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецце (колас, мяцёлку або кісць).

Хлебныя злакі.

Кармавыя злакі.

|| прым. зла́кавы, -ая, -ае.

Злакавыя расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Нё 1 ’няўжо’ (Колас). Скарочанае з няўжо́, гл. Шуба, Прысл. 167; іншыя формы: нёш (вілейск., Нар. сл.) < няўжо ж, нёʼж ’тс’ (Шат.), нё‑ж не ’няўжо ж не, а як жа’ (Гарэц.).

Нё 2 ’но (выгук, якім паганяюць каня ці вала)’ (ТС), укр. ньо ’тс’. Палаталізаваны дыялектны варыянт выклічніка но (гл.), цікавую паралель уяўляе ня ’выгук, якім падклікаюць сабаку’ (ТС) пры звычайным на. Параўн. таксама чэш. дыял. ně ’выгук, якім паганяюць цяглавых жывёлін’ (параўн. ESSJ SG, 2, 502).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

здрок, ‑а, м.

Абл. Авадзень. — Які ж укусіў цябе здрок? Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

валако́нца, ‑а, н.

Ласк. да валакно. Агнявыя валаконцы Ткуцца ў шоўк чырвоны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́вал, ‑а, м.

Разм. Вялікі кавалак чаго‑н. [Базыль] ломіць хлеба цэлы кавал. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рукаво́, ‑а, н.

Абл. Рукаў. Мундзір, скамечаны без жалю, вісіць, спусціўшы рукаве. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рыба́цтва, ‑а, н.

Лоўля рыбы, занятак рыбака. Андрэй і Янка захапіліся рыбацтвам. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)