клеката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., кляко́ча; незак.
1. Ствараць клёкат, крычаць падобна некаторым птушкам.
На ліпе клякоча бусел.
2. Бурліць, шумна кіпець.
У трубах клекатала вада.
3. перан. Бурна праяўляцца (пра пачуцці).
На душы ў яго клекаталі гнеў і абурэнне.
|| наз. клеката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клеката́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
кляко́ча |
кляко́чуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
клеката́ў |
клеката́лі |
| ж. |
клеката́ла |
| н. |
клеката́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
кляко́чучы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
клеката́ць несов., разг.
1. (о птицах) клекота́ть;
2. (шумно кипеть) клокота́ть;
3. перен. (о чувствах) клокота́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клеката́ць, клекачу, клякочаш, клякоча; незак.
1. Ствараць клёкат; крычаць падобна некаторым птушкам. Бусел не мае голасу. Ён не крычыць, а клякоча — гучна і часта шчоўкае сваёй дзюбай. В. Вольскі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Бурліць, з шумам кіпець. У чыгунку клекатала юшка. Асіпенка. Плыт перагарадзіў пратоку, і вада клекатала, віравала. Савіцкі.
3. Глуха, перарывіста булькаць (пра гукі ў горле, грудзях). Ад кіслароднае нястачы У горле клекатала кроў. Звонак. / у безас. ужыв. Сержант трызніў, хрыпеў, у горле яго клекатала. Хомчанка.
4. перан. Бурна праяўляецца, не знаходзячы выхаду (пра пачуцці). [Алесь] не разумеў, што крычаў, адна нянавісць клекатала ў ім. Броўка. Злосць і абурэнне клекатала ў яе грудзях. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клеката́ць ’крычаць падобна некаторым птушкам’, ’бурліць, кіпець, булькаць’ (ТСБМ, Сержп. Грам., ТС, Мат. Гом.), ’смяяцца’ (Нар. лекс.). Гл. клакатаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клекота́ть несов. клеката́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бурлі́ць, -лю́, -лі́ш, -лі́ць; незак.
1. Бурна цячы, пералівацца, клекатаць.
Мора бурліць.
2. перан. Праяўляцца з вялікай сілай (пра падзеі, пачуцці і пад.); шумець.
Кроў бурліць, на месцы не сядзіцца.
Злосць бурліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клеката́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. клекатаць (у 1, 2 і 3 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Клекатанне буслоў. Клекатанне вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заклеката́ць, ‑клекачу, ‑клякочаш, ‑клякоча; зак.
Пачаць клекатаць. // Праклекатаць. [Бусліха] апусцілася на гняздо, закрануўшы крылом бусла. Бусел злёгку заклекатаў, відаць, напомніў пра асцярожнасць і адсунуўся на самы край. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клеката́нне ср., разг.
1. клекота́ние;
2. клокота́ние;
1, 2 см. клеката́ць 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)