кле́й
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кле́й |
кляі́ |
| Р. |
кле́ю |
кляёў |
| Д. |
кле́ю |
кляя́м |
| В. |
кле́й |
кляі́ |
| Т. |
кле́ем |
кляя́мі |
| М. |
кле́і |
кляя́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
клей, -ю, мн. кляі́, кляёў, м.
Ліпкае рэчыва для трывалага змацавання (склейвання) чаго-н.
Сталярны к.
|| прым. клеявы́, -а́я, -о́е.
Клеявая фарба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клей клей, род. кле́ю м.;
столя́рный клей сталя́рны клей;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клей (род. кле́ю) м. клей
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клей, ‑ю, м.
Ліпкае рэчыва, якое скарыстоўваюць для трывалага змацавання (склейвання) чаго‑н. Канцылярскі клей. Сталярскі клей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клей 1 ’ліпкае рэчыва, якое выкарыстоўваецца для трывалага змацавання чаго-небудзь’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Яруш.), ’смала на вішнях, слівах’ (ТС). Укр. клей, рус. клей ’тс’, ст.-слав. клѣй ’смала, клей’, балг. клей ’тс’, серб.-харв. (XVII ст.) klej ’тс’, польск. klej ’клей’, klej żabi ’жабурынне’, чэш. klej ’клей’, славац. klej, в.-луж. klij, н.-луж. klij ’тс’. Да прасл. kъlějь. Параўн. ст.-грэч. κόλλα (< *κολια ’клей’), с.-в.-ням. helen (< haljan) ’клеіць’ (Слаўскі, 2, 200). Словаўтварэнне на аснове праславянскага суфікса ‑ějь (∼ літ. ėjas; там жа), аднак з зусім іншай функцыяй (выключна Nomen agentis балта-славянскага перыяду) (Мартынаў, Дерив., 23–24). Індаеўрапейскія паралелі фармальна даволі далёкія (іншыя каранёвы вакалізм і словаўтварэнне). Германскі дзеяслоў адносна позняй фіксацыі і ніжненямецкага арэала.
Клей 2 ’жыццёвыя сілы, клёк’ (Сцяц., Клім.). Да клёк 1 (гл.). Кантамінацыя з клей 1, магчыма, на аснове агульнага ўяўлення пра клейкасць жывога, жыватворнага. Параўн. польск. żabi klej ’жабурынне’ і рус. клёк ’тс’.
Клей 3 ’праполіс’ (Анох.). Гл. клей 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клей / з крухмалу ці з мукі: клейстар
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
кле́йстар, -у, м.
Клей з мукі або крухмалу.
Зварыць к.
|| прым. кле́йстарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вуза́
‘пчаліны клей’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
вуза́ |
| Р. |
вузы́ |
| Д. |
вузе́ |
| В. |
вузу́ |
| Т. |
вузо́й
вузо́ю |
| М. |
вузе́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цягу́чы прям., перен. тягу́чий;
ц. клей — тягу́чий клей;
ц. го́лас — тягу́чий го́лос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)