карпатлі́вы, -ая, -ае.

1. Старанны, руплівы, дбайны.

К. супрацоўнік.

2. Які патрабуе шмат увагі, стараннасці, цярплівасці.

Карпатлівая праца.

|| наз. карпатлі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карпатлі́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. карпатлі́вы карпатлі́вая карпатлі́вае карпатлі́выя
Р. карпатлі́вага карпатлі́вай
карпатлі́вае		 карпатлі́вага карпатлі́вых
Д. карпатлі́ваму карпатлі́вай карпатлі́ваму карпатлі́вым
В. карпатлі́вы (неадуш.)
карпатлі́вага (адуш.)		 карпатлі́вую карпатлі́вае карпатлі́выя (неадуш.)
карпатлі́вых (адуш.)
Т. карпатлі́вым карпатлі́вай
карпатлі́ваю		 карпатлі́вым карпатлі́вымі
М. карпатлі́вым карпатлі́вай карпатлі́вым карпатлі́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

карпатлі́вы кропотли́вый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карпатлі́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які патрабуе шмат увагі, цярплівасці, намаганняў (пра якую‑н. працу, справу). Карпатлівыя пошукі. □ Пачалася ўседлівая карпатлівая работа над помнікам гвардыі радавому Аляксандру Пасмітнаму. Васілёнак. Цяжкія гэта былі пошукі — патрабавалася карпатлівая даследчая работа. «Звязда».

2. Старанны, руплівы, дбайны. Карпатлівы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Карпатлі́вы. Гл. карпаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мару́дны, -ая, -ае.

1. Павольны, няспешны, непаваротлівы; проціл. хуткі.

Марудная хада.

Марудна (прысл.) пісаць.

2. Карпатлівы.

Марудная праца.

|| наз. мару́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кропотли́вый карпатлі́вы; (медлительный) мару́дны; (усердный) руплі́вы, стара́нны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Капатлі́вы ’марудлівы, непаваротлівы’ (ТСБМ) — у выніку кантамінацыі капацца ’рабійь што-небудзь марудна, няўмела, важдацца’ (< капаць) і карпатлівы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мару́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Павольны, няспешны; проціл. хуткі. Жанчына асцярожна павярнулася.. і пайшла ў кватэру марудным крокам. Бядуля. Хада.. [рысі] была цяжкая і марудная, яна ледзь рухалася. В. Вольскі.

2. Непаваротлівы. У жніўны дзень на вуліцы бязлюдна. Нават бэз заснуў каля дзвярэй. Толькі певень, млявы і марудны, Кліча частаваць сваіх курэй. Караткевіч.

3. Карпатлівы. Пачалася марудная праца — вылузванне рыбы з вочак сеткі ў скрыні: для адпраўкі, калі падыдзе рыбгасаўскі катэр. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пы́пліць ’марудзіць, марудна прымацца за справу’ (Нас.), ’марудна рабіць’ (Шымк. Собр.), пытацца ’марудзіць’ (Бяльк.), сюды ж пепліць ’тс’, пеплецца ’паволі рабіць’, піплівы ’карпатлівы, нудны (пра работу)’: ваша такая піпліваяработа, піша і піша (ашм., LKK, 16, 186). Традыцыйна параўноўваюць з балтыйскімі адпаведнікамі: лат. pipelėties ’корпацца, марудзіць’ (Блесэ, SB, 5, 18; Кіпарскі, Лекс. балтызмы, 14), літ. piplioti ’карпатліва, старанна працаваць’, pyplys ’слабы, нядужы чалавек’ (Грынавяцкене і інш., LKK, 16, 186), pėpti ’слабець, чэзнуць’, pepis ’вялы чалавек, мямля, размазня’ (Санька, Kryu̯ja, 1996, 1, 91), што дае падставы адносіць беларускія словы да балтызмаў. Аднак балг. пьпля ’поўзаць (пра насякомых, малых жывёлах), рухацца паволі, з цяжкасцю, чуць варушыцца; рабіць нешта, але безвыніку’ (Младэнаў, 538: інтэрпрэтуе як слова з няпоўнай рэдуплікацыяй) прымушае прыняць гукапераймальнае паходжанне (таксама Фасмер, 3, 419, адносна беларускіх слоў); паводле Сноя (гл. Бязлай, 3, 38), у аснове самастойных утварэнняў — рэдуплікацыя імітатыўнага кораня і.-е. *ρϊ‑ρ‑, параўн. польск. дыял. рурііс ’мяць, рабіць нядбала, дрэнна, корпацца’, в.-луж. piplić ’саматужнічаць; калупацца ў носе’, н.-луж. pimplis ’марудна рабіць, корпацца’, чэш. piplat ’рабіць марудна, корпацца, калупацца’, слава іх. piplať sa ’марудзіць, рабіць паволі і нерашуча’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)