кало́нія

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. кало́нія кало́ніі
Р. кало́ніі кало́ній
Д. кало́ніі кало́ніям
В. кало́нію кало́ніі
Т. кало́ніяй
кало́ніяю		 кало́ніямі
М. кало́ніі кало́ніях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Кало́нія

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Кало́нія
Р. Кало́ніі
Д. Кало́ніі
В. Кало́нію
Т. Кало́ніяй
Кало́ніяю
М. Кало́ніі

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

калані́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Жыхар калоніі (у 2 і 4 знач.).

|| ж. калані́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. калані́сцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грапталі́т

‘вымерлая жывёла, якая жыве ў калоніі з іншымі асобінамі’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. грапталі́т грапталі́ты
Р. грапталі́та грапталі́таў
Д. грапталі́ту грапталі́там
В. грапталі́та грапталі́таў
Т. грапталі́там грапталі́тамі
М. грапталі́це грапталі́тах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кало́нія, ‑і, ж.

1. Краіна, якая гвалтоўна захоплена і эксплуатуецца імперыялістычнай дзяржавай. Калоніі еўрапейскіх дзяржаў. □ Гітлераўскія драпежнікі ставілі за мэту ліквідаваць савецкі грамадскі і дзяржаўны лад, заняволіць і фізічна знішчыць насельніцтва, ператварыць нашу рэспубліку ў калонію германскіх капіталістаў і памешчыкаў. Залескі.

2. Паселішча выхадцаў, перасяленцаў з другой краіны, вобласці. Грэчаскія калоніі на чарнаморскім ўзбярэжжы. Нямецкія калоніі ў Расіі. // Згуртаванне землякоў у чужой краіне, у чужым горадзе. Руская калонія ў Капстанцінопалі.

3. Месца жыхарства асоб, паселеных разам з той або іншай мэтай — лячэбнай, выхаваўчай, працоўнай. Дзіцячая выхаваўчая калонія.

4. Сукупнасць арганізмаў, якія жывуць у злучэнні адзін з адным. Калонія водарасцей. Калонія каралаў. Калоніі мікробаў.

[Ад лац. colonia — пасяленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калані́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Жыхар калоніі (у 2, 3 знач.). Некалі ў Маскве жыў нашчадак даўніх немцаў-каланістаў. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

франкамо́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае французскую мову ў якасці дзяржаўнай мовы (звычайна пра краіны Афрыкі — былыя французскія і бельгійскія калоніі).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дамініён, ‑а, м.

Тэрмін, якім да 1947 абазначаліся былыя калоніі Брытанскай імперыі, што атрымалі права на самакіраванне (заменены тэрмінам «член Садружнасці»).

[Англ. dominion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каланія́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да калоніі (у 1 знач.). Каланіяльныя народы. Каланіяльная экспансія. // Які з’яўляецца калоніяй. Каланіяльныя краіны. Каланіяльныя землі. // Звязаны з уладаннем калоніямі. Каланіяльная палітыка. Каланіяльная сістэма імперыялізму. Каланіяльны характар эканомікі. Каланіяльны прыгнёт. // Які мае калоніі. Каланіяльная дзяржава.

2. Які жыве калоніямі (у 4 знач.). Каланіяльныя паліпы. Каланіяльныя водарасці.

•••

Каланіяльныя войны гл. вайна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каланіялі́зм, ‑у, м.

Палітыка поўнага эканамічнага, палітычнага і духоўнага заняволення імперыялістычнымі дзяржавамі эканамічна слабаразвітых краін і ператварэння іх у калоніі. Барацьба з каланіялізмам. Змагацца за поўнае знішчэнне каланіялізму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)