калдуны́², -о́ў.
Пра зблытаныя, скудлачаныя валасы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
калдуны́¹, -о́ў, адз. калду́н, -а́, м. (разм.).
Клёцкі, начыненыя мясным або іншым фаршам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
калдуны́ I, -но́ў мн., кул., разг. колдуны́
калдуны́ II, -но́ў мн. ло́хмы, ко́смы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
калдуны́ 1, ‑оў; адз. калдун, ‑а, м.
Клёцкі, начыненыя мясным або іншым фаршам. Калі на стале з’явіліся мае любімыя калдуны, я быў у захапленні. А калі тата сказаў, што яны зроблены з аленевага мяса, калдуны здаліся мне яшчэ смачнейшымі. Бяганская.
калдуны́ 2, ‑оў; адз. няма.
Пра зблытаныя, скудлачаныя валасы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
колдуны́ мн., кул. калдуны́, -но́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скалду́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Разм. Зблытаць, скудлаціць (валасы, шэрсць і пад.), ператварыць у калдуны 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пяруны́ ’клёцкі з цёртай бульбы, начыненыя мясам’ (Сцяшк. Сл.). Рэгіяналізм на базе папярэдняга слова (гл.) па ўзору калдуны́ ’тс’, аднак матывацыя застаецца нявысветленай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жалдо́бак ’камяк (у ежы)’ (Касп.). Няясна. Параўн. жолуд, жалубаць (жалапаць), жаўлак, калдуны (БРС). Рус. колобок і пад. Спалучэнне ‑лд‑ можа ўказваць на запазычаны характар, але гэта не ўносіць пакуль што яснасці. Трэба адзначыць рус. ярасл. жёлды ’залоза’, звязанае з жёлвь ’жаўлак’ (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́смы мн., прост. ку́длы, -лаў ед. нет; касмачы́, -чо́ў ед. нет; калдуны́, -но́ў, ед. калду́н, -на́ м.; (пряди) ка́слаўкі, -лавак, ед. ка́слаўка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Няўро́кам: nie uròkam albo nie ŭròkam kàżuczy (Пятк. 2), не урокам сказаць (Нас.), няўрокам сказана (полац., Нар. лекс.) — гаворыцца, калі што-небудзь хваляць; сюды ж таксама няўрошны: каб короўки моло́шны, а тиляти няўрошны (Рам.) — якога цяжка ўракці; параўн. славац. neúrekom ’каб не зракці’, neúročny ’прыгожы, здаровы, добра выглядаючы’, укр. невро́чливий, неврі́кливий ’які не хварэе ад урокаў’, рус. неуро́чливый ’тс’. Да урок, урокі (гл.); паводле Махэка₂ (397), існавала вера, што дрэнныя людзі, калдуны, маглі нашкодзіць, хвалячы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)