и́скра в разн. знач. і́скра, -ры ж.;

◊

и́скры из глаз посы́пались і́скры з вачэ́й пасы́паліся;

и́скра (бо́жья) у кого (в ком) уст. і́скра (бо́жая) у каго (у кім).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

і́скра ж.

1. в разн. знач. и́скра;

над во́гнішчам кружы́ліся ~ры — над костро́м кружи́лись и́скры;

ткані́на з ~рай — ткань с и́скрой;

2. перен. (яркое проявление чего-л.) и́скра; блёстка;

~ры дасці́пнасці — и́скры (блёстки) остроу́мия;

○ электры́чная і. — электри́ческая и́скра;

◊ бо́жая і. — бо́жья и́скра;

~ры з вачэ́й пасы́паліся — и́скры из глаз посы́пались

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

І́скра 1 ’маленькая часцінка распаленага або палаючага рэчыва, яркі зіхатлівы водбліск, бліскучая кропка’ (ТСБМ, Бяльк., Касп., Яруш., Сл. паўн.-зах., Бяс.), скра (Нас.), зборн. і́скырья (Бяльк.). Рус. и́скра, дыял. и́скорье, искорьё, укр. і́скра, скра, польск. iskra, уст. і дыял. skra, в.-луж. škra, н.-луж. škŕa, палаб. jȧskra, чэш. jiskra, славац. iskra, славен. ískra, серб.-харв. и̏скра, балг. и́скра, макед. искра. Ст.-слав., ст.-рус., ст.-бел. искра. Прасл. *jьskra роднаснае *ěsk‑ з суфіксальнай варыяцыяй ‑r‑/‑n‑ (гл. яскравы, ясны). Трубачоў, Эт. сл., 8, 239–240; Фасмер, 2, 140; Безлай, 1, 213; Слаўскі, 1, 467 (першапачаткова прыметнік з суф. ‑ro‑). Іншыя спробы этымалагічнага тлумачэння выклікаюць сумненні: 1) сувязь з грэч. ἐσχάρα ’ачаг’ (Казлоўскі, AfslPh, 11, 1888, 389); 2) збліжэнне са ст.-в.-ням. asca, гоц. azgō ’попел’ < і.-е. *ăs‑ ’гарэць, палаць’ (Ільінскі, РФВ, 65, 1911, 218–221); 3) метатэза *ĭsk‑rā: лац. sci‑nt‑illa (Атрэмбскі, Studia indoeuropeistyczne, 26); 4) супастаўленне з літ. iš‑skríeti ’вылецець’ (параўн. крыло), адкуль зыходнае значэнне ’вылятаючая з агню часцінка’ (Махэк₂, 227).

І́скра 2 ’гваздзік, Dianthus deltoides L.’ (Кіс.), і́скарка ’гваздзік, Dianthus L.’ (Інстр. II). Метафарычны перанос з іскра 1 (гл.); назва кветкі паводле яркай афарбоўкі. Гэта ўстойлівая метафарычная назва шырока вядома ў слав. арэале; параўн. укр. дыял. искорник ’расліна Ranunculus acris’, польск. дыял. skierka ’расліна Aster amellus’, чэш. дыял. jiskerka ’маргарытка’, славац. дыял. iskra ’тс’, славен. ískra ’bellis perennis’, ískrica ’bellis perennis’, ’primula pubescens’, ’primula auricula’, серб.-харв. и̏скрица ’астра дзікая’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

электры́чны в разн. знач. электри́ческий;

~ная эне́ргія — электри́ческая эне́ргия;

~ная ста́нцыя — электри́ческая ста́нция;

~ная ля́мпачка — электри́ческая ла́мпочка;

○ ~ная дуга́ — электри́ческая дуга́;

~ная і́скра — электри́ческая и́скра;

э. і́мпульс — электри́ческий и́мпульс;

э. зара́д — электри́ческий заря́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́жы и Бо́жы бо́жий и (к Бог) Бо́жий;

бо́жая каро́ўка — зоол. бо́жья коро́вка;

Бо́жая Ма́ці — рел. Богома́терь;

◊ б. дар — уст. бо́жий дар; ниспосла́ние госпо́дне;

ко́жны б. дзень — ка́ждый бо́жий день;

све́ту бо́жага не ба́чыць — све́та бо́жьего не ви́деть;

б. чалаве́к — бо́жий челове́к;

я́сна, як б. дзень — я́сно, как бо́жий день;

бо́жая ла́ска (во́ля) — а) во́ля бо́жья, благоволе́ние; б) ми́лость госпо́дня (бо́жья);

і́скра бо́жая — и́скра бо́жья

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)