зямны́ гл. зямля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зямны́

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зямны́ зямна́я зямно́е зямны́я
Р. зямно́га зямно́й
зямно́е		 зямно́га зямны́х
Д. зямно́му зямно́й зямно́му зямны́м
В. зямны́ (неадуш.)
зямно́га (адуш.)		 зямну́ю зямно́е зямны́я (неадуш.)
зямны́х (адуш.)
Т. зямны́м зямно́й
зямно́ю		 зямны́м зямны́мі
М. зямны́м зямно́й зямны́м зямны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зямны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зямны́ зямна́я зямно́е зямны́я
Р. зямно́га зямно́й
зямно́е		 зямно́га зямны́х
Д. зямно́му зямно́й зямно́му зямны́м
В. зямны́ (неадуш.)
зямно́га (адуш.)		 зямну́ю зямно́е зямны́я (неадуш.)
зямны́х (адуш.)
Т. зямны́м зямно́й
зямно́ю		 зямны́м зямны́мі
М. зямны́м зямно́й зямны́м зямны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зямны́ в разн. знач. земно́й;

~ны́я не́тры — земны́е не́дра;

карэ́нні п’юць ~ны́я со́кі — ко́рни пьют земны́е со́ки;

○ з. магнеты́зм — земно́й магнети́зм;

~на́я кара́ — земна́я кора́;

◊ з. пакло́н — земно́й покло́н;

з. рай — земно́й рай;

з. шар — земно́й шар

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зямны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да Зямлі ​1 (у 1 знач.). Зямная кара. Зямное ядро. Зямная вось. Зямны магнетызм.

2. Звязаны з жыццём і дзейнасцю чалавека. Зямныя турботы. □ Настане хвіліна — І хопіць дабра мне зямнога, Ад родных і блізкіх Вазьму ў падарунак нямнога. Тарас. // перан. Звычайны, просты, у параўнанні з кім‑, чым‑н. ідэальным, узвышаным. Прыродна здаровым, зямным сваім розумам пан Даніла быў цвёрда перакананы, што свет не стаіць на месцы, што ёсць у ім і стаячая вада і плынь. Караткевіч. Ты сэрца маё ўсхвалявала, Як першая краска вясной, Цнатлівасцю мілай, зямной Ты сэрца, маё ўсхвалявала. Гілевіч.

3. Які мае адносіны да зямлі ​1 (у 3 знач.). Бярэзнік беластволы пад зарой Звініць, умыты чыстаю расой, Пакуль карэнні п’юць зямныя сокі. Бялевіч.

4. Які мае адносіны да зямлі ​1 (у 2 знач.); проціл. паветраны, водны. — Усё ж на зямлі спакайней, утульней, чымся там, у завоблачных вышынях. Што ні кажы, а я аддаю перавагу звычайнаму зямному транспарту. Лынькоў.

•••

Зямны магнетызм гл. магнетызм.

Зямны паклон гл. паклон.

Рай зямны гл. рай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

со́нечна-зямны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. со́нечна-зямны́ со́нечна-зямна́я со́нечна-зямно́е со́нечна-зямны́я
Р. со́нечна-зямно́га со́нечна-зямно́й
со́нечна-зямно́е		 со́нечна-зямно́га со́нечна-зямны́х
Д. со́нечна-зямно́му со́нечна-зямно́й со́нечна-зямно́му со́нечна-зямны́м
В. со́нечна-зямны́ (неадуш.)
со́нечна-зямно́га (адуш.)		 со́нечна-зямну́ю со́нечна-зямно́е со́нечна-зямны́я (неадуш.)
со́нечна-зямны́х (адуш.)
Т. со́нечна-зямны́м со́нечна-зямно́й
со́нечна-зямно́ю		 со́нечна-зямны́м со́нечна-зямны́мі
М. со́нечна-зямны́м со́нечна-зямно́й со́нечна-зямны́м со́нечна-зямны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зямля́, -і́; мн. зе́млі, зяме́ль, Д зе́млям, ж.

1. (у тэрміналагічным значэнні — з вялікай літары). Трэцяя ад Сонца планета, якая круціцца вакол сваёй восі і вакол Сонца.

Месяц — спадарожнік Зямлі.

2. Суша (у адрозненне ад воднай або паветранай прасторы).

На гарызонце маракі ўбачылі зямлю.

Адрознівацца як неба ад зямлі (вельмі моцна, рэзка).

3. Глеба, верхні слой кары планеты Зямля, паверхня.

Апрацоўка зямлі.

Хадзіць па зямлі.

4. Рыхлае цёмна-бурае рэчыва, што ўваходзіць у састаў кары нашай планеты.

З. з пяском і глінай.

5. Тэрыторыя, якая знаходзіцца ў чыім-н. уладанні, карыстанні.

Калгасная з.

Цалінныя землі.

6. Краіна, дзяржава (высок.).

Беларуская з.

|| памянш.-ласк. зяме́лька, -і, ДМ -льцы, ж. (да 3—5 знач.; разм.) і зямлі́ца, -ы, ж. (да 3—5 знач.; разм.).

|| прым. зяме́льны, -ая, -ае (да 5 знач.), земляны́, -а́я, -о́е (да 3 і 4 знач.) і зямны́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Зямельны ўчастак.

Зямельныя работы (работа па ўпарадкаванні насыпаў, каналаў і пад.). Зямны шар.

Зямная вось.

◊

Зямны паклон — нізкі паклон як выказ глыбокай павагі, удзячнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зе́мны, см. зямны́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

земно́й зямны́;

земно́й покло́н зямны́ пакло́н, пакло́н да зямлі́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

магнеты́зм, -у, м.

Сукупнасць з’яў, звязаных з дзеяннем магніта.

Зямны м.

|| прым. магнеты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)