раўні́на, -ы, мн. -ы, раўні́н, ж.

Роўная, без вялікіх узгоркаў зямная паверхня.

Р. цягнулася да самага лесу.

|| прым. раўні́нны, -ая, -ае.

|| наз. раўні́ннасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зямны́

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зямны́ зямна́я зямно́е зямны́я
Р. зямно́га зямно́й
зямно́е		 зямно́га зямны́х
Д. зямно́му зямно́й зямно́му зямны́м
В. зямны́ (неадуш.)
зямно́га (адуш.)		 зямну́ю зямно́е зямны́я (неадуш.)
зямны́х (адуш.)
Т. зямны́м зямно́й
зямно́ю		 зямны́м зямны́мі
М. зямны́м зямно́й зямны́м зямны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зямны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зямны́ зямна́я зямно́е зямны́я
Р. зямно́га зямно́й
зямно́е		 зямно́га зямны́х
Д. зямно́му зямно́й зямно́му зямны́м
В. зямны́ (неадуш.)
зямно́га (адуш.)		 зямну́ю зямно́е зямны́я (неадуш.)
зямны́х (адуш.)
Т. зямны́м зямно́й
зямно́ю		 зямны́м зямны́мі
М. зямны́м зямно́й зямны́м зямны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

планісфе́ра, ‑ы, ж.

Спец. Карта зямной або нябеснай сферы ў выглядзе паўшар’яў. Зямная планісфера.

[Лац. planum — паверхня, плоскасць і spháira — шар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

юдо́ль, -і, ж. (уст.).

1. Даліна, лог.

2. У некаторых выразах: месца, дзе пакутуюць, церпяць мукі, а таксама ўвогуле пра жыццё з яго клопатамі і смуткам (кніжн.).

Ю. смутку.

Ю. плачу.

Зямная ю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атмасфе́ра, -ы, ж.

1. Газападобная абалонка Зямлі і некаторых іншых планет.

Зямная а.

2. перан. Навакольныя ўмовы, абставіны, асяроддзе.

А. даверу.

А. дружбы і супрацоўніцтва.

3. Адзінка вымярэння ціску газаў.

Ціск у сто атмасфер.

|| прым. атмасфе́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

со́нечна-зямны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. со́нечна-зямны́ со́нечна-зямна́я со́нечна-зямно́е со́нечна-зямны́я
Р. со́нечна-зямно́га со́нечна-зямно́й
со́нечна-зямно́е		 со́нечна-зямно́га со́нечна-зямны́х
Д. со́нечна-зямно́му со́нечна-зямно́й со́нечна-зямно́му со́нечна-зямны́м
В. со́нечна-зямны́ (неадуш.)
со́нечна-зямно́га (адуш.)		 со́нечна-зямну́ю со́нечна-зямно́е со́нечна-зямны́я (неадуш.)
со́нечна-зямны́х (адуш.)
Т. со́нечна-зямны́м со́нечна-зямно́й
со́нечна-зямно́ю		 со́нечна-зямны́м со́нечна-зямны́мі
М. со́нечна-зямны́м со́нечна-зямно́й со́нечна-зямны́м со́нечна-зямны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кара́, -ы́, ж.

1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін.

К. бярозы.

2. чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым-н.

Ледзяная к.

○

Зямная кара — верхняя цвёрдая абалонка Зямлі.

Кара вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга; кара галаўнога мозга — паверхневы слой галаўнога мозга ў вышэйшых пазваночных і чалавека.

|| прым. каравы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вось¹, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Шпень ці тонкі вал, на якім трымаюцца колы, часткі машын або механізмаў.

Пярэдняя в.

2. Уяўная прамая лінія, якая праходзіць цераз геаметрычную фігуру або якое-н. цела і валодае толькі ёй характэрнымі ўласцівасцямі (спец.).

В. сіметрыі.

В. вярчэння.

Зямная в.

3. перан. Стрыжань якіх-н. падзей.

В. палітычнага жыцця.

|| прым. во́севы, -ая, -ае і асявы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прадме́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да прадмета (у 1, 3 і 6 знач.).

2. Матэрыяльны, фізічны. // Наглядны, заснаваны на канкрэтных фактах. Прадметная агітацыя. □ Прадметная канкрэтнасць паэтычнага мыслення Багдановіча, як правіла, вельмі зямная. Лойка.

•••

Прадметнае шкло (спец.) гл. шкло.

Прадметная сістэма навучання гл. сістэма.

Прадметны урок гл. урок.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)