зрэ́бны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зрэ́бны зрэ́бная зрэ́бнае зрэ́бныя
Р. зрэ́бнага зрэ́бнай
зрэ́бнае		 зрэ́бнага зрэ́бных
Д. зрэ́бнаму зрэ́бнай зрэ́бнаму зрэ́бным
В. зрэ́бны (неадуш.)
зрэ́бнага (адуш.)		 зрэ́бную зрэ́бнае зрэ́бныя (неадуш.)
зрэ́бных (адуш.)
Т. зрэ́бным зрэ́бнай
зрэ́бнаю		 зрэ́бным зрэ́бнымі
М. зрэ́бным зрэ́бнай зрэ́бным зрэ́бных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зрэ́бны разг. поско́нный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зрэ́бны, ‑ая, ‑ае.

1. Зроблены са зрэб’я (у 1 знач.). Зрэбныя ніткі. Зрэбная тканіна.

2. Пашыты са зрэб’я (у 2 знач.). Зрэбны мех.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зрэ́б’е, -я, н.

Грубая кастрывая кудзеля, што аддзяляецца пры трапанні лёну, пянькі, а таксама палатно з такой кудзелі і адзенне з такога палатна.

Ткаць з.

Хадзіць у зрэб’і.

|| прым. зрэ́бны, -ая, -ае.

Зрэбныя ніткі.

З. мех.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Зрэ́бны ’суровы’ < *изгребьнъ (гл. зрэб’е), ужо з XIV–XV стст. jьz‑greb‑ьn‑ъ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

радавы́⁴, -а́я, -о́е.

Зроблены з грубай ільняной пражы; зрэбны.

Радавое палатно.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

поско́нный канапля́ны; зрэ́бны; см. по́сконь​ 2.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хатулёк, ‑лька, ж.

Разм. Памянш. да хатуль; невялікі хатуль. У каго торба вісела праз плячо, як у старца, у каго за спінаю целяпаўся зрэбны хатулёк. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́ртачка ’зрэбны, палатняны ніз у кашулі’ (баран., ваўк., Сл. ПЗБ), тартынка ’прарэх у сарочцы’ (бабр., КЭС). Звязана з назвай тканіны порт (гл.) і матывывана значэннем ’кроіць, разразаць’, адсюль значэнне ’прарэх’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пласкані́, аласкопе, пласконне, пласконні ’маніцы, каноплі без семя, якія вырываюцца раней, Cannabis sativa L.’ (докиu Янк. Мат.; Сцяшк. Сл.; полац., Янк. 2; Сл. ПЗБ; Мат. Гом.; ДАБМ, к. 283; мін.-маладз., Шчарб.; Янк. 1; Зн., дыс.; в.-дзв., Шатал.), плосконі, пласкуні, слон. плоскую ’выбіркі’, плосконі ’тс’ (Шат.; ашм., Стан.), пласкуне ’тс’ (Скарбы), пласкуны (слуц., Нар. словатв.), пласконне ’валакно з мужчынскіх канапель’ (Сл. ПЗБ), пласкої ты ’канапляны, зрэбны’ (Шат.), плосконі ’маніцы’, плосканны ’зрэбны’ (Нас.). Укр. плоскінь, польск. płoskun, płoskuń, ploskoń, płaskim, płaskan, płoskonka, płoskuna, płaskuna, płoskwianka, славац. ploskovne. славен. ploskovnica, балі1, дыял. пласконица ’каноплі, якія рана паспяваюць’. Усе (пад уплывам *ploskьjь) з прасл. *poskonъ > бел. паскані (гл.), якое з інда-іранск. *pus‑kana (< інд. ріі‑тип ’мужчына, самец’ і kana ’каноплі’). Існуюць іншыя версіі: Коржынек (Зб. Янку, Praha, 1938, 136) мяркуе, што прасл. *poškom прыйшло з угра-фінскіх моў, параўн. марыйск. poťaš‑kene ’мужчынскі + каноплі’. Таксама Махэк₂, 473; Лраабражэнскі, 2, 112. Мюленбах-Эндзелін (3, 100) супастаўляюць прасл. *poskonъ з лат. paskom, paskaŲas, pasłęnóji ’тс’, ст.-в.-ням. faso ’махры’, нова-в.-ням. Faser ’валакно’; збліжаюць таксама са ст.-в.-ням. *flahso ’каноплі’, ням. Flachs ’тс’ (БЕР, 5, 310). Грынавяцкене (Сл. ПЗБ) — з sm.pleiskanės ’тс’. Гл. таксама Фасмер, 3, 339.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)