зра́зы, -аў, адз. зра́за, -ы, ж.
Мясныя катлеты з начынкай.
З. з рысам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зра́зы кул. зра́зы, -заў ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зра́зы, -заў (ед. зра́за ж.) кул. зра́зы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зра́зы, ‑аў; адз. зраза, ‑ы, ж.
Мясныя катлеты з начынкай. Зразы з рысам.
[Польск. zrazy.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зра́зы ’гатунак катлет’. Як і рус. зразы, укр. зра́зи, чэш. zraz ’тс’ з польск. zrazy ’тс’, дзе ўзводзіцца, як і zraz (> зраз, гл.), да raz‑ (корань рэзаць). Параўн. славен. zrézek ’шніцэль’ з аналагічнай унутранай формай, верагодна, калькіруючай ням. Schnitzel.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зра́за
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
зра́за |
зра́зы |
| Р. |
зра́зы |
зра́з |
| Д. |
зра́зе |
зра́зам |
| В. |
зра́зу |
зра́зы |
| Т. |
зра́зай
зра́заю |
зра́замі |
| М. |
зра́зе |
зра́зах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Зраз ’прышчэпак’ (Жыт., Нар. словатв.). Як і ўст. укр. зраз ’тс’ (Грынч.), з польск. zraz ’тс’, дзе ўзводзіцца да raz (Брукнер, 454), г. зн. да кораня рэзаць з прэфіксам z‑. Гл. зразы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біто́к ’бітае мяса’. Відаць (як і ўкр. бито́к), запазычанне з рус. бито́к ’тс’ (параўн. польск. bitki ’сечаныя катлеты, зразы’). Да рус. слова параўн. Шанскі, 1, Б, 125. Словаўтваральная мадэль гэтага слова агульнаславянская (параўн. бел. словы гэтага тыпу, але з іншым значэннем), але як кулінарны тэрмін яно пашырылася праз рускую мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)