зні́кнуць, -ну, -неш, -не; знік, -кла; -ні; зак.

Перастаць існаваць, прапасці, схавацца.

Туман знік.

З. у натоўпе.

|| незак. зніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. знікне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зні́кнуць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зні́кну зні́кнем
2-я ас. зні́кнеш зні́кнеце
3-я ас. зні́кне зні́кнуць
Прошлы час
м. зні́к зні́клі
ж. зні́кла
н. зні́кла
Загадны лад
2-я ас. зні́кні зні́кніце
Дзеепрыслоўе
прош. час зні́кшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зні́кнуць сов.

1. (перестать существовать) исче́знуть; улету́читься;

тума́н знік — тума́н исче́з (улету́чился);

страх знік — страх исче́з;

2. (потеряться) исче́знуть, пропа́сть;

зні́клі дакуме́нты — исче́зли (пропа́ли) докуме́нты;

3. (из виду) исче́знуть, скры́ться, пропа́сть;

зладзе́і ўмо́мант ~клі — во́ры момента́льно исче́зли (скры́лись, пропа́ли);

4. (перестать появляться где-л.) пропа́сть, исче́знуть;

куды́ вы ~клі? — куда́ вы пропа́ли (исче́зли)?

5. (уйти быстро, незаметно) исче́знуть, скры́ться; ускользну́ть;

з. з до́му — скры́ться (ускользну́ть) и́з дому;

6. (спрятаться) скры́ться, исче́знуть;

со́нца ~кла за ле́сам — со́лнце скры́лось (исче́зло) за ле́сом;

7. (израсходоваться) исче́знуть, исся́кнуть; уплы́ть;

гро́шы ~клі — де́ньги исче́зли (исся́кли, уплы́ли);

8. перен. (утратиться, исчезнуть) раста́ять, исся́кнуть, уйти́;

сі́лы ~клі — си́лы ушли́ (раста́яли, исся́кли);

9. перен. (пройти, минуть) улете́ть, унести́сь;

надзе́і ~клі — наде́жды улете́ли (унесли́сь);

◊ з. з вачэ́й — скры́ться из глаз, исче́знуть;

з. з гарызо́нту — исче́знуть с горизо́нта

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зні́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. знік, ‑ла; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перастаць існаваць, быць у наяўнасці. Страх знік. Туман знік. □ Млявасць знікла, галава не кружылася, ногі не падгіналіся. Якімовіч. Зніклі завірухі, К нам вясна прыйшла. Журба. // Згубіцца, падзецца невядома куды. Толькі дзіўная праява — Сніцца Пецю сон цікавы. Трэба ў школу, а тут зніклі Зноўку дзесьці чаравікі. Кляўко. // Перастаць выяўляцца, праяўляцца. У вачах зніклі іскры гарэзнасці, не чуваць вясёлага смеху. Алешка.

2. Схавацца з віду, з поля зроку; стаць нябачным. Зніклі ў хвалях жыта вузкія сцяжынкі, Каласы набраклі бурштыновым сокам. Панчанка. Двое невядомых ужо зніклі ў цемры, а Федзя ўсё стаяў і стаяў ля вугла царквы, баючыся крануцца з месца. Ваданосаў. // Непрыкметна ці хутка пакінуць якое‑н. месца. Драгун з мястэчка знік. Нават сям’ю вывез. Навуменка.

3. Перастаць з’яўляцца дзе‑н. на працягу доўгага часу. — Яму абавязкова на нейкі час трэба знікнуць ад паліцэйскага вока. Гартны. Сам Яўхім знік і некалькі дзён не паказваўся ў Антося. Чарнышэвіч.

•••

Знікнуць з вачэй — перастаць быць у полі чыйго‑н. зроку, не паказвацца каму‑н. на вочы.

Знікнуць з гарызонта — перастаць з’яўляцца сярод якіх‑н. людзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

знікнуць, прапасці, запрапасціцца, згінуць, згубіцца, звесціся, перавесціся; заваліцца, дзецца, падзецца, запаветраць (разм.); кануць (уст.); счэзнуць (абл.); прайсці, сысці, выветрыцца, вытхнуцца, развеяцца, разляцецца, змыцца, растаць, расплысціся, разысціся, патануць, згаснуць, пагаснуць, заглухнуць (перан.) □ як у вадзе растаць, як праз зямлю праваліцца, як у ваду кануць, кануць у небыццё

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

исче́знуть сов. зні́кнуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́нуць, -ну, -неш, -не; кань; зак.

Бясследна знікнуць, прапасці.

К. у нябыт.

◊

Кануць у Лету (кніжн.) — быць забытым, знікнуць назаўсёды, бясследна (у грэчаскай міфалогіі: Лета — рака забыцця).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

згі́нуць, -ну, -неш, -не; згінь; зак.

Знікнуць, прапасці.

Згінь з маіх вачэй!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змы́цца, змы́юся, змы́ешся, змы́ецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ад мыцця сысці, знікнуць.

Плямы змыліся.

2. перан. Пайсці адкуль-н., знікнуць (разм.).

З. з заняткаў.

|| незак. змыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́шмульнуць

‘шмыгнуць, хутка знікнуць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́шмульну вы́шмульнем
2-я ас. вы́шмульнеш вы́шмульнеце
3-я ас. вы́шмульне вы́шмульнуць
Прошлы час
м. вы́шмульнуў вы́шмульнулі
ж. вы́шмульнула
н. вы́шмульнула
Загадны лад
2-я ас. вы́шмульні вы́шмульніце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́шмульнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)