змата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Матаючы, сабраць, наматаць.

З. пражу.

З. вуды (таксама перан.: спешна пакінуць якое-н. месца; разм.).

|| незак. змо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. змо́тванне, -я, н. і змо́тка, -і, ДМ -тцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змата́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. змата́ю змата́ем
2-я ас. змата́еш змата́еце
3-я ас. змата́е змата́юць
Прошлы час
м. змата́ў змата́лі
ж. змата́ла
н. змата́ла
Загадны лад
2-я ас. змата́й змата́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час змата́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

змата́ць сов.

1. смота́ть;

з. пра́жу — смота́ть пря́жу;

2. (отделить) отмота́ть, смота́ть;

з. паўклубка́ — отмота́ть (смота́ть) полклубка́;

3. перен. измота́ть, истрепа́ть;

хваро́ба яго́ зусі́м ~та́ла — боле́знь его́ совсе́м измота́ла (истрепа́ла);

○ з. ву́ды — смота́ть у́дочки;

з. не́рвы — измота́ть (истрепа́ть) не́рвы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

змата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Матаючы, звіць у клубок, маток; наматаць на што‑н. Зматаць пражу ў клубок. Зматаць дрот. □ [Цясляр] падняў шнур з зямлі, хацеў, відаць, звязаць, але зматаў і адкінуў у бок. Ракітны.

2. Матаючы, зняць з чаго‑н.; разматаць. Зматаць бінт з пальца.

•••

Зматаць вулачкі (вуды) — спешна пакінуць якое‑н. месца. Калі ж працы жаданай дзе-небудзь паблізу не знойдзецца, думаў Кірыл, давядзецца зматаць вудачкі. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

змо́тванне гл. зматаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змо́тваць гл. зматаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змо́тка гл. зматаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смота́ть сов., в разн. знач. змата́ць, скруці́ць, мног. паскру́чваць;

смота́ть пря́жу змата́ць пра́жу;

смота́ть у́дочки а) прям. скруці́ць (змата́ць) ву́ды; б) перен. змата́ць ву́ды;

смота́ть связь воен. змата́ць су́вязь;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ву́дачка, ‑і. ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Тое, што і вуда. Вадзік трымаў у руках вудачкі, Сашка кіраваў лодкай. Гамолка.

•••

Зматаць вудачкі — тое, што і зматаць вуды (гл. зматаць).

Папасціся (трапіць) на вудачку гл. папасціся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

змо́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зматаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)