Verbum

анлайнавы слоўнік

зе́рне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

	адз.	мн.
Н.	зе́рне	зе́рні зярня́ты
Р.	зе́рня	зе́рняў зярня́т
Д.	зе́рню	зе́рням зярня́там
В.	зе́рне	зе́рні зярня́ты
Т.	зе́рнем	зе́рнямі зярня́тамі
М.	зе́рні	зе́рнях зярня́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зе́рне, -я, зярня́ці, мн. зе́рні, -яў і зярня́ты, -ня́т, н.

1. Плод, семя злакаў (а таксама некаторых іншых раслін).

Ячменнае з.

Кава ў зернях.

2. зб. Насенне хлебных злакаў.

Хлеб у зерні.

3. Невялікі прадмет, крупінка чаго-н.

Жамчужнае з.

4. перан. Ядро, зародак чаго-н. (кніжн.).

З. ісціны.

|| памянш. зярня́тка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.) і зе́рнетка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. зе́рневы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і зернявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Зерневыя (зернявыя) культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зе́рне (род. зярня́ці, мн. зярня́ты, -ня́т) ср.

1. зерно́; (семя бобовых — ещё) боб м., бобо́к м.;

ячме́ннае з. — ячме́нное зерно́;

кака́вавыя зярня́ты — кака́овые бобы́;

2. (мелкая частица, крупинка) зерно́;

3. перен. зерно́; се́мя;

з. пра́ўды — зерно́ и́стины;

здаро́вае з. — здоро́вое зерно́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зе́рне, ‑я; мн. зерні, ‑яў і зярняты, ‑нят; н.

1. Дробны плод, семя злакаў; семя некаторых іншых раслін. Андрэй Сцяпанавіч запускаў руку то ў ячмень, то ў пшаніцу, перасыпаў з далоні на далонь зярняты, нюхаў іх. Бялевіч. // зб. Насенне хлебных злакаў. У гэтай будыніне хаваліся галоўныя калгасныя прадукты: зерне, бульба і гародніна. Колас. Камбайн рушыў. Пад нажамі яго зазвінела салома, у бункер пасыпаўся густы струмень важкага зерня. Дуброўскі.

2. Асобная частка, крупінка якога‑н. рэчыва. Хларафілавае зерне. Зерне пораху.

3. перан.; чаго. Зародак, ядро чаго‑н., зыходны пачатак. Водгулле ўсяго таго, што дзеялася на свеце, далятала сюды [у Палессе] .. з такімі напластаваннямі людской фантазіі, што ўжо трудна было вылушчыць з іх зерне праўды. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зе́рне ’семя; крупінка’. Рус. зерно́, укр. зерно́, зе́рня́, польск. ziarno, н.-луж. zerno ’зерне’, ’збожжа’, в.-луж. zorno, палаб. źornü ’зерне’, чэш., славац. zrno ’зерне’, ’збожжа’, чэш. zrní, славац. zrnie зборн. ’зерне’, славен. zrnọ, zrne, zrnje зборн. ’зерне’, ’зерне (асобнае)’, серб.-харв. зр̏но, зборн. зрње, балг. зъ̀рно, макед. зрно ’зерне (асобнае)’. Ст.-слав. зръно ’зерне’. Ст.-рус. зерно (XI ст.). Форма зерне першапачаткова была зборнай на ‑ьje ад zьrn‑o: zьrn‑ьje ці памянш. формай на ‑ęt‑: zьrn‑ę (параўн. другасныя памянш. зе́рнетка і зярня́тка). Аснова zьrn‑ роднасная літ. žìrnis ’гарошына’, лат. zir̂ns, ст.-прус. syrne, ням. Korn, лац. grānum ’зерне’. Фасмер, 2, 95–96, Шанскі, 2, З, 90; Махэк₂, 719; Скок, 3, 662–663. Zьrn‑ ўтворана з суфіксам ‑n‑ ад і.-е. кораня *gʼṛ‑ (гл. Покарны, 1, 390–391, дзе, аднак, слав. форм з ‑n‑ няма), які прадстаўлены ў рус. зреть ’спець’ (гл. зары́ць). Траўтман, 372, Фартунатаў, AfslPh, 4, 587; Мейе, Études, 447.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зерне... (а таксама зерня...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: «зерне», «зерневы», напрыклад: зернесушылка, зернеўборачны, зернесаўгас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зерня... (гл. зерне...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «зерне...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: зернявоз, зернясейны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зерне... (а таксама зерня...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да зерня (у 1 і 2 знач.), напр.: зернедрабілка, зернепадобны, зернеплюшчылка, зернесартавальны, зернесушылка, зернеўвільгатняльнік, зернефураж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зярня́тка гл. зерне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

флакі́раваць

‘нанесці (наносіць) на паверхню валокнаў хімічна апрацаванага тэкстылю для надання паверхні аксаміцістасці (флакіраваць тканіну); прыгатаваць (гатаваць) плюшчанае зерне з папярэдняй яго апрацоўкай (флакіраваць зерне)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
	адз.	мн.
1-я ас.	флакі́рую	флакі́руем
2-я ас.	флакі́руеш	флакі́руеце
3-я ас.	флакі́руе	флакі́руюць
Прошлы час
м.	флакі́раваў	флакі́равалі
ж.	флакі́равала
н.	флакі́равала
Загадны лад
2-я ас.	флакі́руй	флакі́руйце
Дзеепрыслоўе
цяп. час	флакі́руючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)