Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здава́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
здаю́ся |
здаё́мся |
| 2-я ас. |
здае́шся |
здаяце́ся |
| 3-я ас. |
здае́цца |
здаю́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
здава́ўся |
здава́ліся |
| ж. |
здава́лася |
| н. |
здава́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
здава́йся |
здава́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
здаючы́ся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
здава́цца I несов.
1. в разн. знач. сдава́ться;
2. ослабева́ть; сдава́ть;
1, 2 см. зда́цца 1;
3. страд. сдава́ться; см. здава́ць
здава́цца II несов., безл. чу́диться, мере́щиться, каза́ться; гре́зиться;
хво́раму здава́ліся ро́зныя зда́ні — больно́му мере́щились ра́зные привиде́ния;
ён мне здава́ўся неблагі́м чалаве́кам — он каза́лся мне неплохи́м челове́ком;
2. в знач. вводн. сл. ка́жется;
яе́, здае́цца, до́ма няма́ — её, ка́жется, до́ма нет;
◊ з. ве́чнасцю — каза́ться ве́чностью
здава́цца III несов. полага́ться; наде́яться; см. зда́цца IV
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здава́цца 1, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся; заг. здава́йся; незак.
1. Незак. да здацца 1.
2. Зал. да здаваць (гл. здаць у 1–6 знач.).
здава́цца 2, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся; незак.
1. Незак. да здацца 2.
2. у знач. пабочн. здае́цца, здава́лася. Як быццам, нібыта, відаць. [Надзя:] Вас, здаецца, можна павіншаваць з атэстатам сталасці? Крапіва. Неба, абложанае нізкімі хмарамі, здавалася, усё цяжэй навісала над аголенай зямлёй. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зда́цца², зда́мся, здасіся, зда́сца; здадзімся, здасце́ся, здаду́цца; зда́ўся, здала́ся, -ло́ся; зда́йся; зак.
1. Паказацца ў якім-н. выглядзе.
Ён нам здаўся не такім, як быў.
2. безас., каму. Узнікнуць у думках, адчуваннях, уявіцца.
Ці хто стукнуў у дзверы, ці мне здалося?
|| незак. здава́цца, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся, здаю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здава́цца², здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся, здаю́цца; незак.
1. гл. здацца².
2. у знач. пабочн. сл. здае́цца, здава́лася. Як быццам, нібыта, відаць.
Здаецца, Вас, калега, можна павіншаваць.
Гэтаму дажджу, здавалася, не будзе канца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здавацца, выглядаць, уяўляцца, мроіцца; выдавацца, выдаваць, мірсціцца, блюзніцца, чаўпціся (разм.) □ мець выгляд
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
зда́цца¹, зда́мся, здасіся, зда́сца; здадзімся, здасце́ся, здаду́цца; зда́ўся, здала́ся, -ло́ся; зда́йся; зак.
1. Спыніўшы супраціўленне, прызнаць сябе пераможаным.
З. ў палон.
2. Аслабець, страціць сілы.
Апошні год ён зусім здаўся.
3. Даверыцца каму-, чаму-н., паспадзявацца на каго-, што-н.
Я на вас здаўся, а вы тут вось што робіце.
|| незак. здава́цца, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся, здаю́цца; здава́йся.
|| наз. зда́ча, -ы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́рыцца, -рыцца; безас., незак.
Здавацца сапраўдным.
У гэта цяжка в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рабе́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
1. Станавіцца рабым, пакрывацца рабізной.
2. Віднецца, здавацца рабым ад чаго-н. рознакаляровага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)