звезда́ зо́рка, -кі ж., зара́, -ры́ ж.;
вече́рняя звезда́ вячэ́рняя зо́рка;
у́тренняя звезда́ зара́нка, зарані́ца;
не́бо усе́яно звёздами не́ба ўсы́пана зо́ркамі;
звезда́ пе́рвой, второ́й величины́ астр. зо́рка пе́ршай, друго́й велічыні́;
неподви́жные звёзды астр. нерухо́мыя зо́ркі;
па́дающие звёзды астр. зні́чкі;
Поля́рная звезда́ Паля́рная зо́рка;
пятиконе́чная звезда́ пяціканцо́вая зо́рка;
о́рден Кра́сной Звезды́ о́рдэн Чырво́най Зо́ркі;
знак отли́чия «Ма́ршальская Звезда́» знак адро́знення «Ма́ршальская Зо́рка»;
путево́дная звезда́ пуцяво́дная зо́рка;
счастли́вая звезда́ шчаслі́вая зо́рка;
морска́я звезда́ зоол. марска́я зо́рка;
◊
звёзд с не́ба не хвата́ет зо́рак з не́ба не хапа́е;
роди́ться под счастли́вой звездо́й нарадзі́цца пад шчаслі́вай зо́ркай;
звёзды счита́ть а) (мечтать) зо́ркі лічы́ць, луна́ць у надхма́р’і; б) (ротозейничать) варо́н страля́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зні́чка ж. па́дающая звезда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́нішні у́тренний; у́трешний;
~няя зо́рка — у́тренняя звезда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узыхо́дзячы прил. восходя́щий;
◊ ~чая зо́рка — восходя́щая звезда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
у́тренний ра́нішні;
у́тренняя звезда́ зара́нка, зарані́ца, ра́нішняя зо́рка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зарані́ца ж.
1. поэт. заряни́ца, денни́ца;
2. у́тренняя звезда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Звязда́ ’зорка’ (назва рэспубліканскай газеты) з рус. звезда < прасл. gvězda, роднаснага літ. žvaigzdẽ ’зорка’, ст.-прус. svãigstan ’ззянне, святло, бляск’. Іншыя этымалогіі і літ-py гл. Фасмер, 2, 85–86; Шанскі, 2, З, 76. Параўн. святло, кветка. Рус. слова звезда выкарыстоўвалася як назва рэвалюцыйнай газеты. Гэта назва прынята была для мінскай газеты, якая (1917–1924 гг.) выдавалася на рус. мове, а з 1924 г. на бел. мове, прычым назва была захавана.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пуцяво́дны путево́дный;
~ная зо́рка — путево́дная звезда́;
~ная ніць — путево́дная нить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
путево́дный пуцяво́дны;
◊
путево́дная звезда́ пуцяво́дная зо́рка;
путево́дная нить пуцяво́дная ні́тка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зо́рка I сущ., ж., в разн. знач. звезда́;
з. пе́ршай (друго́й) велічыні́ — астр. звезда́ пе́рвой (второ́й) величины́;
нерухо́мыя ~кі — астр. неподви́жные звёзды;
○ Паля́рная з. — Поля́рная звезда́;
о́рдэн Чырво́най Зо́ркі — о́рден Кра́сной Звезды́;
блука́ючыя ~кі — блужда́ющие звёзды;
марска́я з. — морска́я звезда́;
пераме́нныя ~кі — астр. переме́нные звёзды;
◊ пуцяво́дная з. — путево́дная звезда́;
зо́рак з не́ба не хапа́е — звёзд с не́ба не хвата́ет;
нарадзі́цца пад шчаслі́вай ~кай — роди́ться под счастли́вой звездо́й;
узыхо́дзячая з. — восходя́щая звезда́
зо́рка II нареч. зо́рко;
во́чы глядзя́ць з. — глаза́ смо́трят зо́рко
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)